شهر سامرا یکی از شهرهای تاریخی و مذهبی مهم عراق است که تاریخچه‌ای غنی و میراث فرهنگی برجسته‌ای دارد. از دوران خلافت عباسی تا دوره‌های معاصر، این شهر نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ اسلامی ایفا کرده است. تلاش‌های جاری برای بازسازی و حفاظت از میراث فرهنگی سامرا نشان‌دهنده اهمیت ویژه این شهر در تاریخ و فرهنگ جهانی است.
قبر این امام بزرگوار بنا بر وصیت خود آن حضرت و حدود یکصد سال مخفی بوده و بعد از ۱۳۰ سال، در سال ۱۳۵ ق و در زمان خلافت هارون‌الرشید توسط امام صادق (ع) محل دفن امام علی (ع) افشا شد. بنابراین بعد از آشکار شدن قبر مطهر امام علی به دستور هارون‌الرشید اولین بارگاه و حرم حیدریه ساخته شد.بعد از آن و در زمان‌های مختلف بناهای متعددی روی قبر ایشان ساخته شد یا مورد باز سازی قرار گرفت. همچنین در حرم ایشان افراد مشهوری نیزدفن شده‌اند. اسامی کسانی را که در آن جا دفن کرده‌اند در کتاب‌های مختلف ثبت شده است.
حرم امام علی (ع)، امام اول شیعیان و یار نزدیک پیامبر اکرم (ص) در شهر نجف عراق واقع شده است. آستان مقدس علوی بدون شک مقصد اول کسانی هست که با آرزوی زیارت به شهر مقدس نجف آمده اند. حضرت علی (ع) در ۲۱ رمضان سال ۴۰ قمری به دست عبدالرحمن بن ملجم مرادی به شهادت رسیده است. طبق وصیت ایشان محل دفن وی مخفی نگه داشته شده بود تا قرن دهم هجری که محل قبر آشکار شد. به عقیده برخی از شیعیان حضرت آدم و حضرت نوح نیز در کنار امیرالمؤمنین (ع) دفن شده اند.
پس از کشته شدن علی توسط ابن ملجم طبق وصیت وی، او به‌طور ناشناس در منطقه‌ای نزدیک به شهر کوفه دفن شد. چنین روایت شده که بیش از صد سال بعد، خلیفه عباسی، هارون الرشید، به شکار گوزن در خارج کوفه رفت و گوزن به محلی پناه برد که در آن محل سگ‌های شکاری او را دنبال نکردند. در پرس و جو که راز این مکان چیست، به هارون الرشید گفته شد که آن محل دفن علی ابن ابیطالب است. هارون الرشید بعد از اینکه این امر توسط جعفر صادق تأیید شد، دستور داد که آرامگاهی در همان محل ساخته شود و در زمان کوتاهی شهر نجف در اطراف آرامگاه رشد کرد. مکان دیگری که ادّعا می‌شود آرامگاه علی است، شهر مزارشریف در افغانستان می‌باشد.
