دستور پخت  کبسه مرغ عراقی(مچبوس عراقی)

شرح مختصر غذا

کبسه مرغ عراقی، یک غذای سنتی و محبوب در عراق، ترکیبی از برنج معطر، مرغ تند و ادویه‌های گرم است که با روش پخت خاصی در یک دیگ بزرگ تهیه می‌شود. این غذا به دلیل طعم غنی و عطر دلپذیرش، در مهمانی‌ها و مراسم خانوادگی جایگاه ویژه‌ای دارد.

• نام‌های دیگر غذا : کبسه دجاج  بریانی عراقی مندی مرغ (در برخی مناطق)
• غذاهای معادل بریانی هندی پلو مرغ ایرانی پلوی عربی جامبالایا (Jambalaya) در آشپزی جنوب آمریکا
• شهرهای محلی غذا  بغداد موصل بصره کربلا نجف

مواد اولیه  کبسه مرغ عراقی(مچبوس عراقی)برای چهار نفر

• مرغ: ۱ عدد کامل (حدود ۱.۵ کیلوگرم، تکه‌شده)
• برنج باسماتی: ۳ پیمانه
• پیاز: ۲ عدد متوسط (حلقه‌ای برش‌خورده)
• سیر: ۴ حبه (رنده شده)
• گوجه‌فرنگی: ۲ عدد (پوست‌کنده و خرد شده)
• رب گوجه‌فرنگی: ۱ قاشق غذاخوری
• روغن زیتون یا مایع: ۴ قاشق غذاخوری
• نمک: ۱ قاشق غذاخوری
• فلفل سیاه: ۱ قاشق چای‌خوری
• زردچوبه: ۱ قاشق چای‌خوری
• پودر کاری: ۱ قاشق چای‌خوری
• هل سبز: ۴ عدد
• میخک: ۴ عدد
• چوب دارچین: ۱ تکه
• برگ بو: ۲ عدد
• زعفران (دم‌کرده): ۱ قاشق غذاخوری
• آب مرغ یا آب: ۴ پیمانه
• لیمو عمانی: ۲ عدد (سوراخ‌شده)
• مغز بادام یا کشمش (برای تزئین): ۱/۴ پیمانه

دستور پخت  کبسه مرغ عراقی(مچبوس عراقی)برای چهار نفر

• آماده‌سازی مرغ: مرغ را تمیز کنید و به تکه‌های دلخواه برش دهید. در کاسه‌ای، مرغ را با نمک، فلفل سیاه، زردچوبه، پودر کاری و ۱ قاشق غذاخوری روغن مخلوط کنید و ۳۰ دقیقه در یخچال استراحت دهید.
• پخت مرغ: در قابلمه‌ای بزرگ، ۲ قاشق غذاخوری روغن را گرم کنید. پیاز را تفت دهید تا طلایی شود. سیر را اضافه کنید و ۱ دقیقه تفت دهید. مرغ را بیفزایید و هر طرف را ۵ دقیقه سرخ کنید تا طلایی شود. گوجه‌فرنگی و رب گوجه‌فرنگی را اضافه کنید و ۵ دقیقه دیگر تفت دهید.
• افزودن ادویه‌ها: هل، میخک، دارچین، برگ بو و لیمو عمانی را به قابلمه اضافه کنید. ۴ پیمانه آب مرغ یا آب بریزید، درب قابلمه را بگذارید و روی حرارت متوسط به مدت ۳۰-۴۰ دقیقه بپزید تا مرغ نرم شود. سپس مرغ را از قابلمه خارج کنید و عصاره را نگه دارید.
• آماده‌سازی برنج: برنج را بشویید و به مدت ۳۰ دقیقه در آب گرم خیس کنید، سپس آبکش کنید.
• پخت برنج: در همان قابلمه، ۱ قاشق غذاخوری روغن بریزید. برنج را اضافه کنید و هم بزنید. عصاره مرغ (حدود ۴ پیمانه) را به برنج اضافه کنید. اگر عصاره کم بود، آب جوش اضافه کنید. زعفران دم‌کرده را بریزید. درب قابلمه را بگذارید و روی حرارت کم به مدت ۲۰-۲۵ دقیقه بپزید تا برنج دم بکشد.
• چیدمان نهایی: در ۱۰ دقیقه آخر پخت برنج، تکه‌های مرغ را روی برنج قرار دهید تا گرم شوند.
• سرو: برنج را در ظرف سرو بکشید، مرغ را روی آن قرار دهید و با مغز بادام یا کشمش سرخ‌شده تزئین کنید. با ماست یا سالاد عربی سرو کنید.

نکات طلایی برای خوشمزه‌تر شدن غذا

• از برنج باسماتی باکیفیت استفاده کنید تا دانه‌ها جدا و معطر شوند.
• مرغ را قبل از پخت مارینه کنید تا طعم ادویه‌ها به خوبی جذب شود.
• برای عطر بیشتر، کمی گلاب یا عرق هل به برنج اضافه کنید.
• لیمو عمانی را حتماً سوراخ کنید تا طعم ترش آن به غذا منتقل شود.
• برای رنگ زیباتر، زعفران را با کمی آب جوش دم کنید و روی برنج بریزید.

میزان کالری

هر وعده کبسه مرغ (حدود ۳۵۰ گرم) حدود ۵۰۰-۶۰۰ کیلوکالری دارد. برای ۴ نفر، کل کالری حدود ۲۰۰۰-۲۴۰۰ کیلوکالری است، بسته به مقدار روغن و نوع مرغ.

تاریخچه کبسه مرغ عراقی(مچبوس عراقی)

کبسه مرغ عراقی، نمادی از آشپزی غنی و متنوع عراق، ترکیبی هنرمندانه از برنج معطر، مرغ طعم‌دار و ادویه‌های گرم است که با روش پخت خاصی در یک دیگ تهیه می‌شود. این غذا که در شهرهایی مانند بغداد و موصل محبوب است، با طعم متعادل و عطر دلپذیرش، در مهمانی‌ها و مراسم خانوادگی جایگاه ویژه‌ای دارد. کبسه نه‌تنها یک وعده غذایی کامل و مغذی است، بلکه بخشی از هویت فرهنگی عراق را نیز به نمایش می‌گذارد.

نامهای دیگر و توضیحات کامل درباره غذای کبسه مرغ عراقی

کبسه مرغ عراقی با نام‌های دیگری مانند مچبوس (Machboos) یا کبسا (Kabsah) شناخته می‌شود. این غذا یکی از غذاهای سنتی کشورهای خلیج فارس و خاورمیانه، از جمله عراق، عربستان سعودی، و امارات متحده عربی است
. در عراق، نسخه‌های مختلفی از این غذا با استفاده از مرغ، گوشت گوساله یا حتی ماهی تهیه می‌شود و معمولاً با برنج سرو می‌گردد
.

توضیحات کامل:
مواد اصلی :
برنج (معمولاً برنج سفید یا بسمتی)، مرغ یا گوشت، و ترکیبی از ادویه‌ها مانند زیره، دارچین، فلفل سیاه، گیاهان معطر خشک (مانند زعفران یا آویشن)، و گاهی فلفل قرمز خرد شده استفاده می‌شود. در برخی نسخه‌های عراقی، سبزی‌هایی مانند بادمجان یا سیب‌زمینی نیز اضافه می‌شود
.
روش پخت :
ابتدا مرغ یا گوشت با ادویه‌ها و سبزی‌ها کباب یا پخته می‌شود. سپس برنج به همراه مرق گوشت و ادویه‌ها در یک قوری بزرگ پخته می‌شود تا طعم ادویه‌ها و گوشت به برنج منتقل شود. در نهایت، گوشت و برنج لایه‌ای سرو می‌شوند و گاهی با گوجه‌های تازه یا مربای مرکبات همراهی می‌کنند
.
ویژگی‌های منحصربه‌فرد :
طعم غنی و عطری به دلیل استفاده فراوان از ادویه‌ها، تلفیق سادگی و شکوه در تهیه (مناسب برای مناسبات خاص)، و پرخوری بودن آن از جمله ویژگی‌های برجسته کبسه مرغ است
.
اهمیت فرهنگی :
کبسه در عراق و سایر کشورهای عربی اغلب در جشن‌ها، عروسی‌ها، و مهمانی‌های بزرگ سرو می‌شود و به عنوان نمادی از گرمی و مهمان‌نوازی شناخته می‌شود
.
این غذا در کشورهای مختلف با تنوع‌هایی در مواد و روش پخت تهیه می‌شود، اما هسته اصلی آن (برنج، گوشت، و ادویه‌ها) حفظ شده است

کبسه (Kabsa) یا مجبوس (Machboos) یک غذای سنتی خاورمیانهای است که در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس مانند عربستان سعودی، کویت و امارات متحده عربی محبوبیت دارد. با این حال، در عراق نیز بهویژه در مناطق جنوبی و مرکزی، نسخههای محلی این غذا با تفاوتهایی در مواد اولیه و روش پخت دیده میشود. در عراق، این غذا معمولاً با نام کبسه یا تِمن زعفرانی (Timman Za’farani) شناخته میشود و گاهی به اشتباه با غذاهای مشابهی مانند مقبوله (Maqluba) یا بریانی عراقی مقایسه میگردد.

نامهای محلی و منطقها ی کبسه در عراق

۱. تِمن زعفرانی (Timman Za’farani):

• در برخی مناطق عراق، بهویژه جنوب، این نام بهکار میرود و به برنج زعفرانی اشاره دارد که با مرغ یا گوشت طبخ میشود.
• تفاوت اصلی با کبسه خلیجی: استفاده بیشتر از زعفران و ادویههای ملایمتر.

۲. کبسه بغدادی:

• در بغداد و مناطق مرکزی عراق، گاهی این نام برای اشاره به نسخه محلی کبسه استفاده میشود.
• مواد اضافهشده: بادمجان سرخشده، گوجهفرنگی و رب انار.

۳. مجبوس الدجاج (Machboos Al-Dajaj):

• در مناطق نزدیک به مرز کویت، تحت تأثیر لهجه خلیجی، این نام رایجتر است.

• نام‌های دیگر کسبه مرغ
  کبسه مرغ، یک غذای یک‌دیگ برنج و مرغ با طعم و عطر قوی است که منشأ آن در شبه‌جزیرهٔ عربی (عموماً سعودی و یمن) بوده اما در عراق نیز با تغییرات مختص منطقه محبوب شده است
  . این غذای خوشمزه در کشورهای خلیج‌فارس با نام‌های متعددی شناخته می‌شود؛ از جمله «كبسة» (kabsah)، «مكبوس/مجبوس» (makbūs/majbūs)، «مچبوس» (machbūs) و حتی «مندي» (mandī) یا «هَنييد» (hanīd) در یمن
  . نسخهٔ عراقی این غذا اغلب با افزودن آب گیاه کادي (Kadi) و ترکیبی از زردچوبه و لیمو خشک، طعمی خاص و متمایز پیدا می‌کند
  .
• نام‌های دیگر
  الف) در عربی
  كبسة (Kabsah): شکل کلاسیک نام عربی این غذا که از ریشهٔ «کبس» به معنی فشردن یا فشار دادن گرفته شده است
  مكبوس/مجبوس (Makbūs/Majbūs): تلفظ خلیجی که در کشورهای بحرین، قطر، کویت و عراق رایج است؛ در لهجهٔ کویتی «مجبوس» خوانده می‌شود
  مچبوس (Machbūs): تلفظ محلی در برخی نقاط خلیج؛ معادل «kabsa» شناخته می‌شود و مرغ یا گوشت در ادویه و برنج پخته می‌شود
• مندي (Mandī): در یمن و بخش‌هایی از جنوب شبه‌جزیره با روش پخت خاص در زمین گرم شده سرو می‌شود و اغلب با ماست یا سالاد همراه است
• ب) در فارسی
  کبسه مرغ: معادل فارسیِ تحت‌اللفظی ».
• مجبوس مرغ عراقی: تأکید بر فرم عراقی و تلفظ مجبوس.
• کبسه عراقی: به‌طور کلی برای اشاره به نسخهٔ عراقی این غذا.
• توضیحات کامل
  ۱. پیشینه و ریشهٔ فرهنگی
  کبسه در اصل یک غذای سنتی شبه‌جزیره عربی است که در مراسم عروسی، اعیاد و مهمانی‌های بزرگ پخته می‌شود
  .
  در عراق نیز این غذا با تأثیرپذیری از مجاورت با کشورهای حاشیهٔ خلیج و استفاده از ادویه‌های محلی، شکل ویژه‌ای یافته است
  .