واژه‌نامه جهت‌یابی و مسیریابی در پیاده‌روی اربعین
لغات عربی عراقی درباره جهت‌های اصلی
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| شمال | شمال | المسجد بالشمال من هنا (مسجد تو شمال اینجاست) |
| جنوب | جنوب | الموکب بالجنوب من المدینه (موکب تو جنوب شهره) |
| شرق | شرق | الشمس تطلع من الشرق (خورشید از شرق طلوع می‌کنه) |
| غرب | غرب | الغرب بعید، خذ الطریق الرئیسی (غرب دوره، جاده اصلی رو برو) |
| راست | یمین | لف یمین عند العلامه (نزدیک علامت به راست بپیچ) |
| چپ | یسار / شمال | لف یسار بعد التقاطع (بعد تقاطع به چپ بپیچ) |
| مستقیم | دغری / سیدا / على طول | امشی دغری للجسر (مستقیم تا پل برو) |
لغات عربی عراقی درباره علائم راه و نقاط مرجع
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| تقاطع | تقاطع / مفترق | اعبر التقاطع بحذر (از تقاطع با احتیاط رد شو) |
| منعطف | منعطف | انتبه للمنعطف، الطریق خطر (به پیچ توجه کن، مسیر خطرناکه) |
| پل | جسر | الجسر مغلق، خذ طریق ثانی (پل بسته‌ست، یه مسیر دیگه برو) |
| میدان | ساحه / دوّار | بعد الدوّار لف یمین (بعد میدان به راست بپیچ) |
| سه‌راه | ملتقى | فی ملتقى قدام، خذ یسار (جلوتر سه‌راهه، به چپ برو) |
| تابلو | لوحه / لافته | شوف اللافته، توضّح الطریق (تابلو رو ببین، مسیر رو نشون می‌ده) |
| علامت | علامه | فی علامه قریبه للموکب (علامت نزدیک موکب هست) |
| علم / پرچم | علم / رایه | امشی ورا الرایه السوده (پشت پرچم مشکی راه برو) |
| پیکان | سهم | السهم یدل على الطریق (پیکان مسیر رو نشون می‌ده) |
| نقطه استراحت | نقطه استراحه | وین نقطه الاستراحه الجایه؟ (ایستگاه استراحت بعدی کجاست؟) |
| نقطه بازرسی | نقطه تفتیش | توقف عند نقطه التفتیش (تو نقطه بازرسی وایستا) |
| دروازه | بوابه | البوابه الرئیسیه للموکب قریبه (دروازه اصلی موکب نزدیکه) |
| گذرگاه | ممر | الممر ضیق، انتبه وانت تمشی (گذرگاه باریکه، مواظب باش) |
لغات عربی عراقی درباره ابزارهای مسیریابی
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| نقشه | خریطه | عندک خریطه للطریق؟ (نقشه مسیر داری؟) |
| قطب‌نما | بوصله | البوصله تشیر للشمال (قطب‌نما شمال رو نشون می‌ده) |
| دستگاه GPS | جهاز جی بی اس | جهاز الجی بی اس یوضّح الطریق (GPS مسیر رو نشون می‌ده) |
| مقیاس | مقیاس | مقیاس الخریطه یساعد بالمسافه (مقیاس نقشه برای فاصله کمک می‌کنه) |
| خط عرض | خط العرض | موقعنا على خط العرض ٣٢ (موقعیت ما تو عرض ۳۲ درجه‌ست) |
| خط طول | خط الطول | خط الطول ۴۴ شرقاً (طول جغرافیایی ۴۴ درجه شرقیه) |
لغات عربی عراقی درباره انواع مسیر و جاده
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| جاده اصلی | طریق رئیسی / شارع رئیسی | الشارع الرئیسی زحمه الیوم (جاده اصلی امروز شلوغه) |
| جاده فرعی | طریق فرعی / درب فرعی | الطریق الفرعی أسرع وفاضی (جاده فرعی سریع‌تر و خلوته) |
| جاده خاکی | طریق ترابی | الطریق الترابی صعب للمشی (جاده خاکی برای پیاده‌روی سخته) |
| جاده آسفالته | طریق ممهد | الطریق الممهد أحسن للزوار (جاده آسفالته برای زائرا بهتره) |
| کوچه | زقاق / دربونه | ادخل الزقاق الثانی یمین (دومین کوچه رو به راست برو) |
| لبه جاده | حافه الطریق | امشی على حافه الطریق (کنار جاده راه برو) |
| انتهای جاده | نهایه الطریق | نهایه الطریق قریبه، استراحه (انتهای جاده نزدیکه، استراحت کن) |
| میانبر | اختصار | اکو اختصار للموکب؟ (میانبر برای موکب هست؟) |
لغات عربی عراقی درباره مسافت و زمان
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| کیلومتر | کیلومتر | بعدنا ۵ کیلومتر للموکب (۵ کیلومتر تا موکب مونده) |
| متر | متر | مئه متر قدام اکو استراحه (صد متر جلوتر یه استراحتگاه هست) |
| قدم | خطوه | مئه خطوه للتقاطع (صد قدم تا تقاطع) |
| ساعت | ساعه | الوصول یاخذ ساعتین مشی (رسیدن دو ساعت پیاده‌روی طول می‌کشه) |
| دقیقه | دقیقه | الموکب عشر دقایق من هنا (موکب ده دقیقه از اینجاست) |
| فاصله طولانی | مسافه طویله | المسافه طویله، خذ مای ویاک (فاصله طولانیه، آب همراهت ببر) |
سؤالات و پرس‌وجو درباره مسیر
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| کجاست؟ | وین؟ | الموکب وین بالضبط؟ (موکب دقیقاً کجاست؟) |
| چگونه بروم؟ | شلون أروح؟ | شلون أروح للحسینیه؟ (چطور به حسینیه برم؟) |
| فاصله چقدر است؟ | کم المسافه؟ | کم المسافه للطریق الرئیسی؟ (فاصله تا جاده اصلی چقدره؟) |
| چند دقیقه راه است؟ | کم دقیقه مشی؟ | للمصلّى کم دقیقه مشی؟ (تا نمازخونه چند دقیقه پیاده‌ست؟) |
| این مسیر درست است؟ | هذا الطریق صحیح؟ | هذا الطریق صحیح للموکب؟ (این مسیر برای موکب درسته؟) |
| کوتاه‌ترین مسیر | أقصر طریق | وین أقصر طریق للجسر؟ (کوتاه‌ترین مسیر به پل کجاست؟) |
| راه دیگری هست؟ | اکو طریق ثانی؟ | اکو طریق ثانی أقرب؟ (مسیر نزدیک‌تر دیگه‌ای هست؟) |
| کجا هستم؟ | أنی وین؟ | أنی وین هسّه بالخریطه؟ (الان کجا هستم تو نقشه؟) |
| این راه به کجا می‌رود؟ | هذا الطریق یودی لوین؟ | هذا الطریق یودی للنجف؟ (این مسیر به نجف می‌ره؟) |
| کدام راه بهتر است؟ | أی طریق أحسن؟ | أی طریق أحسن للزوار؟ (کدام مسیر برای زائرا بهتره؟) |
هماهنگی گروهی و حرکت
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| گروه | کروب | کروبنا وین؟ خل نتلگه هنا (گروهمون کجاست؟ بیا اینجا جمع بشیم) |
| منتظر بمان | انتظر | انتظر هنا، أرجع بسرعه (اینجا منتظر بمون، زود برمی‌گردم) |
| با هم برویم | خل نروح سوا | خل نروح سوا، الطریق زحمه (بیا با هم بریم، مسیر شلوغه) |
| توقف کن | توقف | توقف شویه، الکل تعبان (یه کم وایستا، همه خسته‌ن) |
| ادامه بده | کمل | کمل على الطریق، ماکو زحمه (تو مسیر ادامه بده، شلوغ نیست) |
| سرعت کم کن | هدی السرعه | هدی السرعه، الکروب وراک (آروم‌تر برو، گروه پشتته) |
| علامت بگذار | خلی علامه | خلی علامه عالطریق للکروب (یه علامت رو مسیر برای گروه بذار) |
| عبور کن | اعبر | اعبر الشارع بحذر (از خیابون با احتیاط رد شو) |
| پیاده | مشی / رجّاله | نمشی رجّاله للموکب (پیاده تا موکب می‌ریم) |
وضعیت و مشکلات مسیر
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| مسیر باز | طریق مفتوح | الطریق مفتوح، کمل سیدا (مسیر بازه، مستقیم برو) |
| مسیر بسته | طریق مسدود | الطریق مسدود، خذ طریق فرعی (مسیر بسته‌ست، جاده فرعی برو) |
| مسیر شلوغ | طریق زحمه | الطریق زحمه، خل ننتظر شویه (مسیر شلوغه، بیا یه کم صبر کنیم) |
| مسیر خلوت | طریق فاضی | الیوم الطریق فاضی، ماکو زحمه (امروز مسیر خلوته، شلوغ نیست) |
| مسیر امن | طریق آمن | هذا الطریق آمن باللیل؟ (این مسیر شب‌ها امنه؟) |
| مسیر خطرناک | طریق خطر | الزقاق خطر، خذ طریق ثانی (کوچه خطرناکه، مسیر دیگه برو) |
| مسیر اشتباه | طریق غلط | هذا طریق غلط، لازم نرجع (این مسیر اشتباهه، باید برگردیم) |
| گم شدم | تیّهت / ضیّعت الطریق | أنی تیّهت، ساعدنی ألگى الطریق (گم شدم، کمکم کن مسیر رو پیدا کنم) |
عبارات اضطراری و کاربردی
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| راهنمایی کنید | دلّینی | رجاءً دلّینی، تیّهت (لطفاً راهنمایی کن، گم شدم) |
| به من نشان بده | ورّینی | ورّینی الطریق للموکب (مسیر موکب رو بهم نشون بده) |
| مسیر را تکرار کن | کرر الطریق | کرر الطریق، مو فاهم (مسیر رو دوباره بگو، نفهمیدم) |
| از اینجا؟ | من هنا؟ | الطریق للمصلّى من هنا؟ (مسیر نمازخونه از اینجاست؟) |
| جای مشخص | مکان واضح | خل نتلگه بمکان واضح (بیا تو یه جای مشخص جمع بشیم) |
| چند قدم؟ | کم خطوه؟ | للجسر کم خطوه مشی؟ (تا پل چند قدم پیاده‌ست؟) |
| مرکز اطلاعات | مرکز المعلومات | وین مرکز المعلومات؟ (مرکز اطلاعات کجاست؟) |
