واژه‌نامه اعداد در پیاده‌روی اربعین
در زبان عربی با لهجه عراقی، ترکیب اعداد برای بیان مقادیر (به‌ویژه اعداد بزرگ‌تر از ۱۰) قواعد خاصی دارد که مشابه زبان فارسی است، اما تفاوت‌های ظریفی در تلفظ و ساختار وجود دارد. در ادامه، توضیحات کامل و ساده‌ای برای درک بهتر این موضوع ارائه می‌کنم:
راهنمای جامع اعداد در زبان عراقی
۱. اعداد ۱ تا ۱۰
اعداد اصلی (یکان‌ها) در لهجه عراقی به این صورت تلفظ می‌شوند:
- ۱: واحد (wāḥid)
- ۲: إثنین (ithnayn)
- ۳: ثلاثه (thalātha)
- ۴: أربعه (arba‘a)
- ۵: خمسه (khamsa)
- ۶: سته (sitta)
- ۷: سبعه (sab‘a)
- ۸: ثمانیه (thamāniya)
- ۹: تسعه (tis‘a)
- ۱۰: عشره (‘ashara)
این اعداد پایه‌ای هستند و برای ساختن اعداد بزرگ‌تر استفاده می‌شوند.
۲. اعداد ۱۱ تا ۱۹
برای اعداد ۱۱ تا ۱۹، ساختار به این صورت است:
عدد یکان + کلمه‌ی عشر (به معنای “ده”).
نکته: در لهجه عراقی، کلمه‌ی “عشر” برای اعداد ۱۱ و ۱۲ به‌صورت عشر (با حذف “ه”) تلفظ می‌شود، اما برای بقیه ممکن است کمی متفاوت باشد.
مثال‌ها:۱۱: إحدى عشر (iḥda ‘ashar)
- ۱۲: إثنین عشر (ithnayn ‘ashar)
- ۱۳: ثلاثه عشر (thalātha ‘ashar)
- ۱۴: أربعه عشر (arba‘a ‘ashar)
- و غیره تا ۱۹: تسعه عشر (tis‘a ‘ashar)
نکته مهم: در لهجه عراقی، تلفظ ممکن است کمی ساده‌تر یا روان‌تر باشد، مثلاً “إحدى عشر” ممکن است به‌صورت “حدا عشر” شنیده شود.
۳. اعداد ۲۰ تا ۹۹
برای اعداد ۲۰ به بالا:
دهگان‌ها به‌صورت زیر هستند:۲۰: عشرین (‘ishrīn)
- ۳۰: ثلاثین (thalāthīn)
- ۴۰: أربعین (arba‘īn)
- ۵۰: خمسین (khamsīn)
- ۶۰: ستین (sittīn)
- ۷۰: سبعین (sab‘īn)
- ۸۰: ثمانین (thamānīn)
- ۹۰: تسعین (tis‘īn)
برای اعداد بین این دهگان‌ها (مثل ۲۱، ۲۲ و غیره)، ساختار به این صورت است:دهگان + و + یکان
مثال‌ها:۲۱: عشرین وواحد (‘ishrīn w-wāḥid)
- ۳۵: ثلاثین وخمسه (thalāthīn w-khamsa)
- ۴۸: أربعین وثمانیه (arba‘īn w-thamāniya)
- ۵۶: ستین وسته (sittīn w-sitta)
نکته: حرف “و” (به معنای “و”) در لهجه عراقی گاهی خیلی سریع تلفظ می‌شود و ممکن است به‌صورت “وَ” یا حتی حذف‌شده به نظر بیاید.
۴. صدگان (۱۰۰ تا ۹۹۹)
کلمه‌ی میه (miyya) به معنای “صد” است.
برای اعداد صدگان:عدد اصلی (۱ تا ۹) + میه
مثال‌ها:۱۰۰: میه (miyya)
- ۲۰۰: میتین (miytain)
- ۳۰۰: ثلاثمیه (thalāthmiyya)
- ۴۰۰: أربعمیه (arba‘miyya)
- و غیره تا ۹۰۰: تسعمیه (tis‘miyya)
برای اعداد مرکب (مثل ۱۲۳، ۴۵۶):صدگان + و + دهگان + و + یکان
- مثال‌ها:۱۲۳: میه وعشرین وثلاثه (miyya w-‘ishrīn w-thalātha)
- ۲۵۰: میتین وخمسین (miytain w-khamsīn)
- ۳۴۵: ثلاثمیه وخمسه وأربعین (thalāthmiyya w-khamsa w-arba‘īn)
نکته: در لهجه عراقی، “میه” گاهی به‌صورت “میّه” یا با تلفظ نرم‌تر شنیده می‌شود.
۵. هزارگان و بالاتر (۱۰۰۰ به بالا)
کلمه‌ی ألف (alf) به معنای “هزار” است.
برای هزارگان:عدد اصلی (۱ تا ۹) + ألف
- مثال‌ها:۱۰۰۰: ألف (alf)
- ۲۰۰۰: ألفین (alfayn)
- ۳۰۰۰: ثلاثه آلاف (thalātha ālāf)
- ۴۰۰۰: أربعه آلاف (arba‘a ālāf)
برای اعداد مرکب:ترتیب از بزرگ به کوچک حفظ می‌شود: هزار + صد + ده + یکان
- مثال‌ها:۱۲۳۴: ألف ومیتین وأربعه وثلاثین (alf w-miytain w-arba‘a w-thalāthīn)
- ۵۶۷۸: خمسه آلاف وستهمیه وثمانیه وسبعین (khamsa ālāf w-sittamiyya w-thamāniya w-sab‘īn)
برای میلیون‌ها:کلمه‌ی ملیون (milyōn) به کار می‌رود.
- مثال:۱,۱۰۰,۰۵۰: ملیون ومیه ألف وخمسین (milyōn w-miyya alf w-khamsīn)
نکته: در لهجه عراقی، تلفظ‌ها ممکن است کمی ساده‌تر شوند، مثلاً “ملیون” گاهی به‌صورت “مِلیون” شنیده می‌شود.
عدد یکان (۰ تا ۹) در زبان عربی لهجه عراقی
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| صفر | صفر | فلوسی صفر هسه (الان هیچ پولی ندارم) |
| یک | واحد | بدی واحد خبز (یه دونه نون می‌خوام) |
| دو | إثنین | عطنی إثنین قنینه مای (دو تا بطری آب بده) |
| سه | ثلاثه | الکروب ثلاثه أشخاص (گروه سه نفره) |
| چهار | أربعه | مشیت أربعه ساعات (چهار ساعت راه رفتم) |
| پنج | خمسه | سعره خمسه دنانیر؟ (قیمتش پنج دیناره؟) |
| شش | سته | بدی سته أکیاس (شش تا کیسه می‌خوام) |
| هفت | سبعه | الکشک بعید سبعه أعمده (دکه هفت عمود فاصله داره) |
| هشت | ثمانیه | عندی ثمانیه زوار (هشت زائر همراهم دارم) |
| نه | تسعه | المشی بدا تسعه الصبح (پیاده‌روی ساعت نه صبح شروع شد) |
عدد دهگان (۱۰ تا ۹۰) در زبان عربی لهجه عراقی
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| ده | عشره | عطنی عشره دنانیر فکه (ده دینار پول خرد بده) |
| بیست | عشرین | سعره عشرین دینار (قیمتش بیست دیناره) |
| سی | ثلاثین | المسافه ثلاثین دقیقه (مسافت سی دقیقه‌ست) |
| چهل | أربعین | الکروب أربعین زائر (گروه چهل زائر داره) |
| پنجاه | خمسین | عندی خمسین دینار بس (فقط پنجاه دینار دارم) |
| شصت | ستین | الموکب بعید ستین عمود (موکب شصت عمود فاصله داره) |
| هفتاد | سبعین | مشیت سبعین خطوه (هفتاد قدم راه رفتم) |
| هشتاد | ثمانین | السوق ثمانین متر بعید (بازار هشتاد متر فاصله داره) |
| نود | تسعین | الکروب وصل بعد تسعین دقیقه (گروه بعد نود دقیقه رسید) |
عدد صدگان (۱۰۰ تا ۹۰۰) در زبان عربی لهجه عراقی
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| صد | میه | الموکب بعید میه عمود (موکب صد عمود فاصله داره) |
| دویست | میتین | عندی میتین دینار (دویست دینار دارم) |
| سیصد | ثلاثمیه | المسافه ثلاثمیه متر (مسافت سیصد متره) |
| چهارصد | أربعمیه | الکروب أربعمیه زائر (گروه چهارصد زائر داره) |
| پانصد | خمسمیه | عطنی خمسمیه دینار فکه (پانصد دینار پول خرد بده) |
| ششصد | ستمیه | الموکب ستمیه عمود بعید (موکب ششصد عمود فاصله داره) |
| هفتصد | سبعمیه | مشیت سبعمیه خطوه (هفتصد قدم راه رفتم) |
| هشتصد | ثمانمیه | السوق ثمانمیه متر (بازار هشتصد متر فاصله داره) |
| نهصد | تسعمیه | الکروب وصل بعد تسعمیه دقیقه (گروه بعد نهصد دقیقه رسید) |
.
عدد هزارگان (۱,۰۰۰ تا ۹,۰۰۰) در زبان عربی لهجه عراقی
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| هزار | ألف | هذا بألف دینار؟ (این هزار دیناره؟) |
| دوهزار | ألفین | عطنی ألفین دینار (دوهزار دینار بده) |
| سه‌هزار | ثلاثه آلاف | سعره ثلاثه آلاف دینار (قیمتش سه‌هزار دیناره) |
| چهار‌هزار | أربعه آلاف | المسافه أربعه آلاف متر (مسافت چهار‌هزار متره) |
| پنج‌هزار | خمسه آلاف | عندی خمسه آلاف دینار بس (فقط پنج‌هزار دینار دارم) |
| شش‌هزار | سته آلاف | الکشک سته آلاف خطوه بعید (دکه شش‌هزار قدم فاصله داره) |
| هفت‌هزار | سبعه آلاف | الکروب سبعه آلاف زائر (گروه هفت‌هزار زائر داره) |
| هشت‌هزار | ثمانیه آلاف | مشیت ثمانیه آلاف متر (هشت‌هزار متر راه رفتم) |
| نه‌هزار | تسعه آلاف | السوق تسعه آلاف دینار بضاعه (بازار نه‌هزار دینار جنس داره) |
عدد ده‌هزارگان (۱۰,۰۰۰ تا ۹۰,۰۰۰) در زبان عربی لهجه عراقی
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| ده‌هزار | عشره آلاف | عطنی عشره آلاف دینار (ده‌هزار دینار بده) |
| بیست‌هزار | عشرین ألف | سعره عشرین ألف دینار (قیمتش بیست‌هزار دیناره) |
| سی‌هزار | ثلاثین ألف | الکروب ثلاثین ألف زائر (گروه سی‌هزار زائر داره) |
| چهل‌هزار | أربعین ألف | عندی أربعین ألف دینار (چهل‌هزار دینار دارم) |
| پنجاه‌هزار | خمسین ألف | هذا بضاعه بخمسین ألف؟ (این جنس پنجاه‌هزاره؟) |
| شصت‌هزار | ستین ألف | المسافه ستین ألف خطوه (مسافت شصت‌هزار قدمه) |
| هفتاد‌هزار | سبعین ألف | الکشک سبعین ألف دینار بضاعه (دکه هفتاد‌هزار دینار جنس داره) |
| هشتاد‌هزار | ثمانین ألف | مشیت ثمانین ألف متر (هشتاد‌هزار متر راه رفتم) |
| نود‌هزار | تسعین ألف | السوق تسعین ألف دینار فلوس (بازار نود‌هزار دینار پول داره) |
عدد صدهزارگان (۱۰۰,۰۰۰ تا ۹۰۰,۰۰۰) در زبان عربی لهجه عراقی
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| صد‌هزار | میه ألف | عندی میه ألف دینار (صد‌هزار دینار دارم) |
| دویست‌هزار | میتین ألف | سعره میتین ألف دینار (قیمتش دویست‌هزار دیناره) |
| سیصد‌هزار | ثلاثمیه ألف | الکروب ثلاثمیه ألف زائر (گروه سیصد‌هزار زائر داره) |
| چهارصد‌هزار | أربعمیه ألف | المسافه أربعمیه ألف متر (مسافت چهارصد‌هزار متره) |
| پانصد‌هزار | خمسمیه ألف | عطنی خمسمیه ألف دینار (پانصد‌هزار دینار بده) |
| ششصد‌هزار | ستمیه ألف | الکشک ستمیه ألف دینار بضاعه (دکه ششصد‌هزار دینار جنس داره) |
| هفتصد‌هزار | سبعمیه ألف | مشیت سبعمیه ألف خطوه (هفتصد‌هزار قدم راه رفتم) |
| هشتصد‌هزار | ثمانمیه ألف | السوق ثمانمیه ألف دینار (بازار هشتصد‌هزار دینار پول داره) |
| نهصد‌هزار | تسعمیه ألف | الکروب تسعمیه ألف زائر (گروه نهصد‌هزار زائر داره) |
عدد میلیون‌گان (۱,۰۰۰,۰۰۰ تا ۹,۰۰۰,۰۰۰) در زبان عربی لهجه عراقی
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| یک‌میلیون | ملیون | عندی ملیون دینار (یه میلیون دینار دارم) |
| دو‌میلیون | ملیونین | الکروب ملیونین زائر (گروه دو‌میلیون زائر داره) |
| سه‌میلیون | ثلاثه ملیون | السوق ثلاثه ملیون دینار بضاعه (بازار سه‌میلیون دینار جنس داره) |
| چهار‌میلیون | أربعه ملیون | المسافه أربعه ملیون متر (مسافت چهار‌میلیون متره) |
| پنج‌میلیون | خمسه ملیون | عطنی خمسه ملیون دینار (پنج‌میلیون دینار بده) |
| شش‌میلیون | سته ملیون | الکشک سته ملیون دینار فلوس (دکه شش‌میلیون دینار پول داره) |
| هفت‌میلیون | سبعه ملیون | مشیت سبعه ملیون خطوه (هفت‌میلیون قدم راه رفتم) |
| هشت‌میلیون | ثمانیه ملیون | الکروب ثمانیه ملیون زائر (گروه هشت‌میلیون زائر داره) |
| نه‌میلیون | تسعه ملیون | السوق تسعه ملیون دینار (بازار نه‌میلیون دینار پول داره) |
اعداد در موقعیت‌های خاص در زبان عربی لهجه عراقی
| واژه/عبارت فارسی | واژه/عبارت عربی (لهجه عراقی) | جمله کاربردی (معنای فارسی) |
| شماره عمود | رقم العمود | هذا العمود رقم کم؟ (این عمود شماره چنده؟) |
| شماره موکب | رقم الموکب | موکبنا رقم خمسه (موکب ما شماره پنجِ) |
| تعداد روز | عدد الأیام | المشی کم یوم؟ (پیاده‌روی چند روزه؟) |
| ساعت چند | الساعه کم | الساعه کم هسه؟ (الان ساعت چنده؟) |
| چند قدم | کم خطوه | الموکب کم خطوه بعید؟ (موکب چند قدم فاصله داره؟) |
| چند دینار | کم دینار | هذا کم دینار؟ (این چند دیناره؟) |
| تعداد زائر | عدد الزوار | عدد الزوار بالکروب کم؟ (تعداد زائرا تو گروه چنده؟) |
| چند متر | کم متر | السوق کم متر بعید؟ (بازار چند متر فاصله داره؟) |
