راهنمای جامع غذاهای محلی و سنتی شهر بغداد عراق
اربعینی : بغداد، پایتخت عراق و مرکز تمدن عباسی، با غذاهای محلی و سنتی خود که ریشه در فرهنگهای سومری، بابلی، و اسلامی دارند، مقصدی بینظیر برای دوستداران آشپزی است. غذاهای بغداد ترکیبی از طعمهای غنی پارسی، عربی، و ترکی هستند که با مواد اولیه محلی مانند برنج، گوشت گوسفند، خرما، و ادویههای معطر (زردچوبه، دارچین، سماق) تهیه میشوند. از مسگوف (مسگوف) کبابی کنار رود دجله تا تشریب (تشریب) گرم و مقوی، این غذاها داستانی از تاریخ و مهماننوازی عراقی روایت میکنند. این راهنما فهرستی جامع از غذاها، پیشغذاها، دسرها، نوشیدنیها، و نانهای سنتی بغداد را با جزئیات ویژگیها، مواد اولیه، و قیمتهای تقریبی ارائه میدهد و بهترین گزینهها برای وعدههای مختلف را معرفی میکند.
۱. فهرست غذاهای محلی و سنتی بغداد
۱.۱. پیشغذا و مزه بغداد
فلافل (فلافل)
- ویژگیها: پیشغذای خیابانی محبوب از نخود پخته و لهشده، جعفری، سیر، و ادویههایی مانند زیره و گشنیز. این توپهای ترد در روغن سرخ شده و با نان صمون، سس آمبا (چاشنی مانگو)، و سبزیجات تازه سرو میشوند. فلافل به دلیل قیمت مناسب و طعم قوی، در بازارهای بغداد پرطرفدار است.
- قیمت تقریبی: ۲,۰۰۰-۵,۰۰۰ دینار عراق (IQD) برای یک ساندویچ.
کبه بغدادی (کبه بغدادیه)
- ویژگیها: کوفته سنتی با لایه بیرونی از بلغور گندم یا برنج و مغز پرشده از گوشت چرخکرده، پیاز، جعفری، و گاهی آجیل (بادام یا پسته). کبهها در روغن سرخ شده یا آبپز شده و با ماست یا سس گوجه سرو میشوند. طعم معطر و بافت ترد آن، این پیشغذا را متمایز میکند.
- قیمت تقریبی: ۵,۰۰۰-۱۰,۰۰۰ دینار برای ۴ عدد.
دلمه برگ مو (دولمه ورق عنب)
- ویژگیها: برگهای تازه مو که با مخلوطی از برنج، گوشت چرخکرده، سبزیجات معطر (جعفری، نعناع)، و ادویههایی مانند دارچین پر شده و در سس گوجهفرنگی یا آب گوشت پخته میشوند. این پیشغذا با طعم ترش و ملایم، همراه ماست یا نان سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۸,۰۰۰-۱۵,۰۰۰ دینار برای یک بشقاب.
دلمه سبزیجات (دولمه خضار)
- ویژگیها: سبزیجاتی مانند کدو، بادمجان، فلفل دلمهای، یا گوجهفرنگی که با برنج، گوشت، سبزیجات خردشده، و ادویه پر شده و در سس گوجه یا آب لیمو پخته میشوند. این دلمه تنوع طعم و بافت دارد و اغلب با نان یا بهتنهایی سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۸,۰۰۰-۱۵,۰۰۰ دینار برای یک بشقاب.
فتوش (فتوش)
- ویژگیها: سالاد لبنانی-عراقی تازه از تکههای نان پیتا برشتهشده، کاهو، گوجهفرنگی، خیار، تربچه، پیازچه، نعناع، و جعفری. سس آن از سماق، روغن زیتون، آب لیمو، و سیر تشکیل شده و طعمی ترش و معطر دارد. فتوش بهعنوان پیشغذا یا همراه غذاهای اصلی سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۳,۰۰۰-۶,۰۰۰ دینار.
حمص (حمص)
- ویژگیها: دیپ خامهای از نخود پخته و لهشده، ارده، آب لیمو، سیر، و روغن زیتون. حمص با نان پیتا یا خبز عراقی سرو شده و گاهی با پاپریکا یا زیتون تزئین میشود. این پیشغذا به دلیل سادگی و طعم غنی، در وعدههای مختلف محبوب است.
- قیمت تقریبی: ۴,۰۰۰-۸,۰۰۰ دینار.
بابا غنوج (بابا غنوج)
- ویژگیها: دیپ دودی از بادمجان کبابی لهشده، ارده، سیر، آب لیمو، و روغن زیتون. طعم دودی بادمجان و بافت نرم آن، بابا غنوج را به پیشغذایی متمایز تبدیل کرده است. این دیپ با نان یا سبزیجات تازه سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۴,۰۰۰-۸,۰۰۰ دینار.
متبل (متبل)
- ویژگیها: دیپ مشابه بابا غنوج با نسبت بیشتری از ارده و گاهی ماست، که طعمی خامهایتر ایجاد میکند. از بادمجان کبابی، سیر، آب لیمو، و ادویه تهیه شده و با نان پیتا یا خبز سرو میشود. متبل مکمل خوبی برای کباب است.
- قیمت تقریبی: ۴,۰۰۰-۸,۰۰۰ دینار.
ترشی عراقی (طرشی عراقی / چیلواں)
- ویژگیها: ترشی مخلوط از سبزیجات (خیار، هویج، شلغم، گلکلم) که در سرکه، نمک، و ادویههایی مانند زردچوبه خوابانده میشوند. این ترشی با طعم ترش و تند، چاشنی محبوبی کنار کباب، مسگوف، یا بریانی است.
- قیمت تقریبی: ۲,۰۰۰-۵,۰۰۰ دینار برای یک کاسه کوچک.
۱.۲. صبحانه بغداد
مخلمه (مخلمه)
- ویژگیها: صبحانه مقوی از تخممرغ سرخشده با گوجهفرنگی، پیاز، و ادویههایی مانند زردچوبه و فلفل. گاهی گوشت بره چرخکرده اضافه میشود. این غذا با نان تنوری خبز سرو شده و طعمی شبیه شakshuka دارد، اما با ادویههای عراقی متمایز است.
- قیمت تقریبی: ۵,۰۰۰-۱۰,۰۰۰ دینار.
باقلا بالدهن (باقلاء بالدهن)
- ویژگیها: لوبیا چیتی پختهشده با روغن حیوانی یا زیتون، که اغلب با تخممرغ سرخشده و ادویههایی مانند زیره تکمیل میشود. این صبحانه با نان خبز و لیموی تازه سرو شده و به دلیل بافت خامهای و طعم غنی، بسیار محبوب است.
- قیمت تقریبی: ۴,۰۰۰-۸,۰۰۰ دینار.
۱.۳. غذای اصلی بغداد
مسگوف (مسگوف)
- ویژگیها: غذای ملی عراق، ماهی کپور تازه از رود دجله که از پشت باز شده، با مخلوطی از تمرهندی، زردچوبه، روغن زیتون، و ادویه مزهدار میشود. ماهی بهصورت عمودی کنار آتش گریل شده تا ترد و دودی شود، سپس با برنج، پیاز خام، و ترشی سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۲۰,۰۰۰-۵۰,۰۰۰ دینار برای یک نفر.
قوزی (قوزی)
- ویژگیها: غذای مجلسی از بره کامل یا تکههای بزرگ گوشت که بهآرامی پخته شده و با برنج معطر، آجیل (بادام، پسته)، کشمش، و ادویههایی مانند هل و دارچین پر میشود. قوزی روی بستری از برنج سرو شده و در مراسمها پرطرفدار است.
- قیمت تقریبی: ۵۰,۰۰۰-۱۰۰,۰۰۰ دینار برای یک نفر.
تپسی بیتنجان (تبسی بیتنجان)
- ویژگیها: کاسرول خانگی با لایههایی از بادمجان سرخشده، گوشت چرخکرده، گوجهفرنگی، سیبزمینی، و پیاز که در سس گوجهفرنگی غلیظ پخته میشود. این غذا با برنج یا نان سرو شده و طعمی گرم و دلپذیر دارد.
- قیمت تقریبی: ۱۵,۰۰۰-۳۰,۰۰۰ دینار برای یک نفر.
تشریب (تشریب)
ویژگیها: سوپ مقوی شبیه آبگوشت، از گوشت بره یا مرغ، نخود، پیاز، و ادویههایی مانند زردچوبه و دارچین. نان خبز تکهتکهشده در سوپ خیس خورده و طعمی غلیظ به غذا میدهد. تشریب در روزهای سرد یا مراسم مذهبی محبوب است.
قیمت تقریبی: ۱۰,۰۰۰-۲۰,۰۰۰ دینار.
مقلوبه (مقلوبه)
- ویژگیها: غذای لایهای از برنج، مرغ یا بره، بادمجان سرخشده، سیبزمینی، و سبزیجات (گوجه، فلفل) با ادویههایی مانند زردچوبه و بهاراد. پس از پخت، ظرف وارونه شده و غذا بهصورت تپهای سرو میشود، همراه با ماست یا سالاد.
- قیمت تقریبی: ۱۵,۰۰۰-۳۵,۰۰۰ دینار.
مرقه قیمه (مرقه قیمه)
- ویژگیها: خورشتی غلیظ از گوشت چرخکرده، نخود، پیاز، و لیموی خشک (نومی بصره) که با ادویههایی مانند زردچوبه و فلفل طعمدار شده است. این غذا با برنج سفید سرو شده و در مراسم مذهبی پرطرفدار است.
- قیمت تقریبی: ۱۲,۰۰۰-۲۵,۰۰۰ دینار.
بریانی عراقی (بریانی عراقی)
- ویژگیها: برنج معطر مخلوط با گوشت (مرغ یا گوسفند)، نخود، کشمش، بادام، و ادویههایی مانند زعفران، دارچین، و هل. این غذا با سبزیجات سرخشده تزئین شده و طعمی شیرین و تند دارد. بریانی عراقی در مهمانیها سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۲۰,۰۰۰-۴۰,۰۰۰ دینار.
کباب عراقی (کباب عراقی)
- ویژگیها: کباب کوبیده یا تکهای از گوشت چرخکرده گوسفند یا گاو، مخلوط با پیاز، جعفری، و ادویههایی مانند سماق و فلفل. کباب روی زغال کبابی شده و با نان خبز، پیاز خام، و ترشی سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۱۵,۰۰۰-۳۰,۰۰۰ دینار.
مرقه بامیه (مرقه بامیه)
- ویژگیها: خورشتی سنتی از بامیه تازه، گوشت گوسفند یا گاو، گوجهفرنگی، پیاز، سیر، و ادویههایی مانند زردچوبه. این غذا با برنج سفید سرو شده و به دلیل بافت لزج بامیه، در وعدههای خانوادگی پرطرفدار است.
- قیمت تقریبی: ۱۲,۰۰۰-۲۵,۰۰۰ دینار.
مرقه شبزی (مرقه شبزی)
- ویژگیها: خورشتی سبز از سبزیجات معطر (اسفناج، شنبلیله، جعفری)، گوشت گوسفند، لوبیا قرمز، و لیموی خشک. این غذا با برنج یا نان سرو شده و به دلیل طعم غنی سبزیجات، گزینهای مقوی است.
- قیمت تقریبی: ۱۲,۰۰۰-۲۵,۰۰۰ دینار.
مطبق سمک (مطبق سمک)
- ویژگیها: ماهی (معمولاً کپور یا شبوط) که با ادویههایی مانند زردچوبه، زیره، و فلفل مزهدار شده و در روغن سرخ میشود. این غذا با برنج معطر یا نان و سبزیجات تازه سرو شده و طعمی ترد و معطر دارد.
- قیمت تقریبی: ۱۵,۰۰۰-۳۵,۰۰۰ دینار.
فاصولیا یبس (فاصولیا یبس)
- ویژگیها: خوراک لوبیا سفید خشکشده که با گوشت گوسفند، گوجهفرنگی، پیاز، و ادویههایی مانند زردچوبه پخته میشود. این غذا با برنج یا نان سرو شده و در وعدههای زمستانی محبوب است.
- قیمت تقریبی: ۱۰,۰۰۰-۲۰,۰۰۰ دینار.
حریسه (حریسه)
- ویژگیها: فرنی غلیظ از گندم خردشده و گوشت (معمولاً بره) که ساعتها پخته شده تا بافتی خامهای پیدا کند. با شکر یا کره تزئین شده و بهعنوان غذای اصلی یا صبحانه مقوی سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۱۰,۰۰۰-۲۰,۰۰۰ دینار.
شوربت رمان (شوربه رمان)
- ویژگیها: سوپ سبک و ترش از آب انار، گوشت (مرغ یا بره)، نخود، و ادویههایی مانند زردچوبه. این سوپ با نان خبز سرو شده و در روزهای گرم پرطرفدار است.
- قیمت تقریبی: ۸,۰۰۰-۱۵,۰۰۰ دینار.
حقایه (حقایه)
- ویژگیها: خوراک سنتی از گوشت چرخکرده، سبزیجات (گوجه، پیاز)، و ادویههایی مانند فلفل و زیره که در سس غلیظ پخته میشود. این غذا با برنج یا نان سرو شده و طعمی تند و غنی دارد.
- قیمت تقریبی: ۱۲,۰۰۰-۲۵,۰۰۰ دینار.
کفتاجی بصره (کفتاجی بصره)
- ویژگیها: خوراک تند از گوشت چرخکرده، سیبزمینی سرخشده، گوجهفرنگی، و فلفل سبز که با ادویههای تند پخته میشود. این غذا با نان یا برنج سرو شده و در بغداد نیز محبوب است.
- قیمت تقریبی: ۱۰,۰۰۰-۲۰,۰۰۰ دینار.
منسف (منسف)
- ویژگیها: غذای مجلسی از برنج معطر با گوشت قوچ و سس تهیهشده از شیر خشکشده (جمیذ). این غذا با آجیل و سبزیجات تزئین شده و در مراسمهای خاص سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۳۰,۰۰۰-۶۰,۰۰۰ دینار.
سمک مسمر (سمک مسمر)
- ویژگیها: ماهی تنوری (معمولاً کپور) که با ادویههای معطر (زعفران، زیره) و سبزیجات (پیاز، گوجه) در تنور پخته میشود. این غذا با برنج یا نان سرو شده و طعمی ملایم و معطر دارد.
- قیمت تقریبی: ۲۰,۰۰۰-۴۵,۰۰۰ دینار.
تمن با گوشت یا مرغ (تمن بلحم او دجاج)
- ویژگیها: برنج معطر (تمن) پختهشده با گوشت گوسفند یا مرغ، پیاز، و ادویههایی مانند زردچوبه و هل. این غذا با سبزیجات یا ماست سرو شده و در وعدههای روزانه پرطرفدار است.
- قیمت تقریبی: ۱۵,۰۰۰-۳۵,۰۰۰ دینار.
فتحه (فتحه)
- ویژگیها: غذای سنتی از برنج، نان خبز خردشده، گوشت بره، و سس غلیظ گوجهفرنگی یا آب گوشت. این غذا با ادویههایی مانند دارچین طعمدار شده و در مراسم مذهبی سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۱۲,۰۰۰-۲۵,۰۰۰ دینار.
- شوربه عدسی (شوربه عدس)
- ویژگیها: سوپ ساده و مقوی از عدس قرمز، پیاز، سیر، و ادویههایی مانند زیره و زردچوبه. گاهی با مرغ یا سبزیجات غنیتر میشود. این سوپ با نان خبز سرو شده و گزینهای سبک است.
- قیمت تقریبی: ۵,۰۰۰-۱۰,۰۰۰ دینار.
۱.۴. دسر بغداد
کنافه (کنافه)
- ویژگیها: شیرینی لایهای از خمیر کتایفی ترد، پرشده با پنیر یا خامه، که در شربت گلاب و شکر خیسانده میشود. کنافه گرم سرو شده و با پسته خردشده تزئین میشود.
- قیمت تقریبی: ۵,۰۰۰-۱۵,۰۰۰ دینار.
حلوا دهین (حلوى دهین)
- ویژگیها: دسر غلیظ از کره، شیره خرما، شیر، و آرد که بهآرامی پخته شده تا بافتی نرم پیدا کند. این دسر با نارگیل یا آجیل تزئین شده و بهعنوان میانوعده سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۸,۰۰۰-۲۰,۰۰۰ دینار برای ۵۰۰ گرم.
کلیچه (کلیچه)
- ویژگیها: کلوچه سنتی پرشده با خرما یا گردو، معطر با هل و دارچین. این شیرینی در تنور پخته شده و در جشنها و مراسم مذهبی سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۵,۰۰۰-۱۲,۰۰۰ دینار برای ۶ عدد.
بقلاوه (بقلاوه)
- ویژگیها: شیرینی لایهای از خمیر فیلو، پرشده با مغزهای خردشده (گردو، پسته) و خیسانده در شربت عسل یا گلاب. بقلاوه در ماه رمضان و جشنها پرطرفدار است.
- قیمت تقریبی: ۱۰,۰۰۰-۲۰,۰۰۰ دینار برای ۵۰۰ گرم.
زلابیه (زلابیه)
- ویژگیها: شیرینی سرخشده از خمیر نرم که در شربت شکر یا عسل خیسانده میشود. زلابیه با پودر قند تزئین شده و بهویژه در ماه رمضان سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۵,۰۰۰-۱۰,۰۰۰ دینار برای یک بشقاب.
مهلبیه (مهلبیه)
- ویژگیها: دسر خامهای از شیر، نشاسته، شکر، و گلاب که بهصورت سرد سرو میشود. مهلبیه با پسته یا دارچین تزئین شده و گزینهای سبک برای پایان وعده است.
- قیمت تقریبی: ۵,۰۰۰-۱۲,۰۰۰ دینار.
کبوب حلو (کبوب حلو)
- ویژگیها: شیرینی حلوایی از آرد، کره، و شیره خرما که به شکل توپهای کوچک فرم داده شده و با آجیل تزئین میشود. این دسر در مراسم سنتی سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۸,۰۰۰-۱۵,۰۰۰ دینار برای ۵۰۰ گرم.
۱.۵. نوشیدنی بغداد
چای عراقی (شای عراقی)
- ویژگیها: چای سیاه غلیظ که با شکر در استکانهای کوچک سرو میشود. این نوشیدنی گرم پس از وعدههای غذایی پرطرفدار است و مکمل غذاهای سنگین است.
- قیمت تقریبی: ۱,۰۰۰-۳,۰۰۰ دینار.
شربت زعفران (شربت زعفران)
- ویژگیها: نوشیدنی خنک و معطر از زعفران، گلاب، شکر، و آب که گاهی با دانههای ریحان (تخم شربتی) غنی میشود. این شربت در روزهای گرم گوارا است.
- قیمت تقریبی: ۳,۰۰۰-۷,۰۰۰ دینار.
شربت زبیب (شربت زبیب)
- ویژگیها: نوشیدنی شیرین از کشمش خیساندهشده در آب، که با شکر یا عسل طعمدار میشود. این شربت خنک و انرژیزا در تابستانها سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۳,۰۰۰-۶,۰۰۰ دینار.
شربت تمر هندی (شربت تمر هندی)
- ویژگیها: نوشیدنی ترش و شیرین از تمرهندی، شکر، و آب که بهصورت سرد سرو میشود. این شربت به دلیل خاصیت خنککنندگی، در روزهای گرم پرطرفدار است.
- قیمت تقریبی: ۳,۰۰۰-۶,۰۰۰ دینار.
۱.۶. نانهای سنتی بغداد
خبز عراقی (خبز عراقی)
- ویژگیها: نان پهن و گرد که در تنور سنتی پخته شده و بافتی نرم و کمی ترد دارد. خبز همراه با دیپها (حمص، بابا غنوج) یا غذاهای اصلی مانند تشریب سرو میشود.
- قیمت تقریبی: ۱,۰۰۰-۳,۰۰۰ دینار برای یک عدد.
صمون (صمون)
- ویژگیها: نان ساندویچی بیضیشکل با پوسته ترد و بافت داخلی نرم که در فر پخته میشود. صمون برای ساندویچهای فلافل، کباب، یا صبحانههای سنتی استفاده میشود.
- قیمت تقریبی: ۱,۰۰۰-۲,۰۰۰ دینار برای یک عدد.
۱.۷. بهترین غذاها و نوشیدنیهای بغداد
بهترین صبحانه شهر بغداد
مخلمه (مخلمه), باقلا بالدهن (باقلاء بالدهن)
بهترین ناهار شهر بغداد
مسگوف (مسگوف), قوزی (قوزی), بریانی عراقی (بریانی عراقی), مقلوبه (مقلوبه)
بهترین شام شهر بغداد
تشریب (تشریب), تپسی بیتنجان (تبسی بیتنجان), کباب عراقی (کباب عراقی), مرقه قیمه (مرقه قیمه)
بهترین نوشیدنی شهر بغداد
چای عراقی (شای عراقی), شربت تمر هندی (شربت تمر هندی), شربت زعفران (شربت زعفران)
بهترین پیشغذا شهر بغداد
فتوش (فتوش), حمص (حمص), کبه بغدادی (کبه بغدادیه), دلمه برگ مو (دولمه ورق عنب)
بهترین دسر شهر بغداد
کنافه (کنافه), بقلاوه (بقلاوه), مهلبیه (مهلبیه)
۲. نکات کاربردی برای تجربه غذاهای بغداد
۲.۱. بهترین زمان برای صرف غذای بغداد
- پاییز و زمستان (مهر تا بهمن): دمای ۱۵-۲۵ درجه، مناسب برای غذاهای گرم مانند تشریب (تشریب).
- ماه رمضان: افطار با دسرهایی مانند کنافه (کنافه) و زلابیه (زلابیه).
- صبح زود: برای صبحانههای سنتی مانند مخلمه (مخلمه).
۲.۲. نکات غذا خوردن
- چانهزنی: در بازارهای خیابانی برای غذاهای سبک ممکن است (تا ۱۰٪ تخفیف).
- واحد پول: دینار عراق (IQD). دلار در مراکز مدرن پذیرفته میشود.
- سبک غذا خوردن: غذاهایی مانند تشریب (تشریب) و مخلمه (مخلمه) با دست و نان خورده میشوند.
- ادویهجات: غذاهای بغداد معطر و گاهی تند هستند؛ در صورت حساسیت، پیشاپیش بپرسید.
۳. نتیجهگیری
غذاهای بغداد، از مسگوف (مسگوف) دودی کنار دجله تا کنافه (کنافه) شیرین، بازتابی از فرهنگ و تاریخ چند هزارساله این شهر هستند. با تنوعی از پیشغذاها مانند فتوش (فتوش)، غذاهای اصلی مانند قوزی (قوزی)، و دسرهایی مانند مهلبیه (مهلبیه)، بغداد هر ذائقهای را راضی میکند. این راهنما شما را به سفری در طعمهای اصیل عراق دعوت میکند تا تجربهای بهیادماندنی از آشپزی بغداد داشته باشید.
کلمات کلیدی غذای سنتی و محلی بغداد
غذاهای بغداد، غذای سنتی بغداد، غذای محلی بغداد، مسگوف، تشریب، کبه بغدادی، دلمه برگ مو، بریانی عراقی، مقلوبه، مرقه قیمه، کباب عراقی، کنافه، بقلاوه، خبز عراقی، صمون، رستوران های بغداد، بهترین غذای بغداد، صبحانه بغداد، ناهار بغداد، شام بغداد، دسر بغداد، نوشیدنی بغداد، ادویه های عراقی، فرهنگ غذایی بغداد، تاریخچه غذاهای بغداد، راهنمای غذای بغداد، طعم های بغداد، آشپزی عراقی، غذاهای خیابانی بغداد، غذاهای خانگی بغداد