راهنمای جامع سوغاتیها و هدایای شهر موصل
وب سایت اربعینی : موصل، دومین شهر بزرگ عراق و مرکز استان نینوا، با تاریخ غنی بهعنوان پایتخت آشوریان باستان (نینوا) و موقعیت استراتژیک در کرانه شرقی رود دجله، یکی از مراکز فرهنگی و تجاری شمال عراق است. این شهر با تنوع قومیتی (عرب، کرد، آشوری، ترکمن) و پیشینه تاریخی، سوغاتیها و هدایای متنوعی از صنایعدستی و خوراکیهای محلی تا محصولات مذهبی و فرهنگی ارائه میدهد. با وجود آسیبهای جنگ (۲۰۱۴-۲۰۱۷)، بازارهای سنتی و مراکز خرید موصل همچنان مکانی برای تهیه هدایای منحصربهفرد هستند. این راهنما به معرفی انواع سوغاتیها، مکانهای خرید، بستههای پیشنهادی، و نکات مهم تا ۹ می ۲۰۲۵ میپردازد.
انواع سوغاتیها و هدایای شهر موصل
سوغاتیهای موصل ترکیبی از صنایعدستی، خوراکیهای سنتی، پوشاک محلی، محصولات مذهبی، و اقلام فرهنگی با ریشههای عرب، کرد، آشوری، و اسلامی هستند. در ادامه، دستهبندیهای اصلی همراه با جزئیات ارائه شده است.
۱. خوراکیها و شیرینیهای سنتی موصل
موصل به دلیل خاک حاصلخیز بینالنهرین و سنتهای آشپزی، خوراکیها و شیرینیهای اصیلی دارد که سوغاتیهایی خوشمزه و پرطرفدار هستند.
حلویه الموصل
- توضیح: حلوای سنتی موصل، تهیهشده از شکر، آرد، روغن حیوانی، و طعمدهندههایی مانند هل و گلاب.
- ویژگیها: بافت نرم، طعم شیرین ملایم، بستهبندی مناسب برای حمل.
- قیمت تقریبی: ۱۰,۰۰۰-۲۵,۰۰۰ دینار عراقی/کیلو.
- محل خرید: بازار قدیمی موصل (سوق القدیم)، قنادیهای محلی در خیابان النجفی.
- نکته: خرید از قنادیهای معتبر برای تازگی.
المن السما موصل
- توضیح: شیرینی رشتهای و نرم، شبیه گز عربی، تهیهشده از شیره خرما یا انگور با مغز پسته یا بادام.
- ویژگیها: سبک، ماندگاری بالا، مناسب برای هدیه.
- قیمت تقریبی: ۱۵,۰۰۰-۳۵,۰۰۰ دینار عراقی/کیلو.
- محل خرید: بازار قدیمی موصل، مغازههای خوراکی در بازار سرای.
- نکته: انتخاب بستهبندی محکم برای حمل.
دهنیه الموصلیه
- توضیح: شکلات سنتی موصلی، ترکیبی از شیره و آجیل، با طعم غلیظ و شیرین.
- ویژگیها: بستهبندی کوچک، مناسب برای هدایای خانوادگی.
- قیمت تقریبی: ۱۲,۰۰۰-۳۰,۰۰۰ دینار عراقی/کیلو.
- محل خرید: بازار قدیمی موصل، سوپرمارکتهای نینوا مال.
- نکته: بررسی تاریخ تولید برای تازگی.
الزلابیه الموصلیه
- توضیح: زولبیای ضخیمتر و متفاوت از نوع ایرانی، سرخشده در روغن و آغشته به شیره.
- ویژگیها: طعم شیرین، ماندگاری کوتاه (۱-۲ هفته).
- قیمت تقریبی: ۸,۰۰۰-۲۰,۰۰۰ دینار عراقی/کیلو.
- محل خرید: قنادیهای بازار قدیمی، خیابان الفرات.
- نکته: خرید در بستههای کوچک برای مصرف سریع.
کبه موصلیه
- توضیح: غذای معروف موصل، لایهای از بلغور با گوشت چرخکرده و مغز آجیل. نسخههای بستهبندی صنعتی بهعنوان سوغاتی مناسباند.
- ویژگیها: طعم غنی، بستهبندی وکیوم برای حمل.
- قیمت تقریبی: ۱۵,۰۰۰-۴۰,۰۰۰ دینار عراقی/بسته.
- محل خرید: سوپرمارکتهای نینوا مال، مغازههای مواد غذایی در بازار سرای.
- نکته: بررسی تاریخ انقضا و شرایط نگهداری.
باقلوا الموصل
- توضیح: باقلوای مخصوص موصل با لایههای نازک خمیر، مغز پسته یا گردو، و شیره سبکتر از نوع ترکی.
- ویژگیها: طعم متعادل، بستهبندی مناسب.
- قیمت تقریبی: ۲۰,۰۰۰-۵۰,۰۰۰ دینار عراقی/کیلو.
- محل خرید: قنادیهای بازار قدیمی، نینوا مال.
- نکته: انتخاب بستهبندی محکم برای جلوگیری از خرد شدن.
خرما موصل
- توضیح: خرمای محلی نینوا (خشک یا تر)، با طعم شیرین و بافت نرم.
- ویژگیها: ماندگاری بالا، بستهبندی متنوع.
- قیمت تقریبی: ۵,۰۰۰-۱۵,۰۰۰ دینار عراقی/کیلو.
- محل خرید: بازار قدیمی موصل، مغازههای خوراکی در دشت نینوا.
- نکته: انتخاب خرمای تازه با بستهبندی بهداشتی.
خشکبار موصل
- توضیح: پسته، بادام، و گردوی محلی با کیفیت بالا.
- ویژگیها: مناسب برای هدایای خانوادگی، بستهبندیهای متنوع.
- قیمت تقریبی: ۱۰,۰۰۰-۳۰,۰۰۰ دینار عراقی/کیلو.
- محل خرید: بازار قدیمی موصل، نینوا مال.
- نکته: بررسی تازگی و کیفیت.
۲. صنایعدستی و هنری موصل
صنایعدستی موصل، با ریشه در تمدنهای آشوری، عباسی، و عثمانی، سوغاتیهایی بادوام و ارزشمند هستند.
پارچههای دستبافت موصلی
- توضیح: پارچههای کتان و پنبهای با نقشهای سنتی، مناسب برای رومیزی یا دوخت لباس.
- ویژگیها: طرحهای هندسی و رنگهای طبیعی، سبک و قابلحمل.
- قیمت تقریبی: ۲۰,۰۰۰-۶۰,۰۰۰ دینار عراقی/متر.
- محل خرید: بازار الغزل، مغازههای صنایعدستی در بازار قدیمی.
- نکته: بررسی کیفیت بافت و رنگ.
قالی و گلیمهای محلی موصل
- توضیح: قالیهای کوچک و گلیمهای دستبافت با طرحهای آشوری و کردی، با رنگهای قرمز، آبی، و قهوهای.
- ویژگیها: دوام بالا، مناسب برای دکور یا هدیه فرهنگی.
- قیمت تقریبی: ۱۰۰,۰۰۰-۵۰۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار الغزل، بازار قدیمی موصل.
- نکته: وزن بالا ممکن است حمل را دشوار کند؛ هماهنگی برای ارسال.
محصولات چرمی دستساز موصل
- توضیح: کیفهای دستی و دوشی، کفش، کمربند، و جلد قرآن با چرم طبیعی.
- ویژگیها: دوخت دستی، طرحهای سنتی، مناسب برای هدایای کاربردی.
- قیمت تقریبی: ۲۰,۰۰۰-۱۰۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار الغزل، مرکز خرید السلام.
- نکته: بررسی کیفیت چرم و دوخت.
سینیهای مسی و ظروف سنتی منقوش موصل
- توضیح: سینیها، کاسهها، و قندانهای مسی با حکاکیهای اسلیمی، از بازار النحاسین موصل.
- ویژگیها: کیفیت بالا، مناسب برای دکور و هدیه.
- قیمت تقریبی: ۲۰,۰۰۰-۱۰۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار قدیمی موصل، بازار النجارین.
- نکته: بررسی اصالت فلز و کیفیت حکاکی.
ظروف سفالی با طرح نینوا موصل
- توضیح: کوزهها و بشقابهای سفالی با نقوش الهامگرفته از هنر آشوری (گاو بالدار، خط میخی).
- ویژگیها: سبک، مناسب برای دکور، شکننده.
- قیمت تقریبی: ۱۰,۰۰۰-۵۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار قدیمی موصل، مغازههای نزدیک موزه موصل.
- نکته: بستهبندی محکم برای حمل.
منبتکاری چوبی (حفریات خشب)
- توضیح: جعبهها، قابها، و تزیینات دیواری با نقوش اسلامی و موصلی.
- ویژگیها: هنر نجاری محلی، مناسب برای هدایای تزئینی.
- قیمت تقریبی: ۱۵,۰۰۰-۸۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار النجارین.
- نکته: بررسی کیفیت چوب و اتصالات.
سجادهها و جانمازهای سنتی موصل
- توضیح: جانمازهای پارچهای یا مخملی با نقوش عربی و اسلامی.
- ویژگیها: سبک، ارزش معنوی، مناسب برای هدایای مذهبی.
- قیمت تقریبی: ۱۰,۰۰۰-۳۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار الغزل، مغازههای نزدیک مساجد.
- نکته: انتخاب طرحهای باکیفیت و بادوام.
جواهرات سنتی موصل
- توضیح: انگشترهای نقره با نگینهای عقیق، فیروزه، یا دُر نجف، گردنبندها و دستبندهای نقرهای.
- ویژگیها: طراحی ظریف، مناسب برای هدایای ارزشمند.
- قیمت تقریبی: ۳۰,۰۰۰-۱۵۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار الساعات، بازار قدیمی موصل.
- نکته: درخواست گواهی اصالت برای نگینها.
۳. پوشاک سنتی و عربی موصل
پوشاک موصل نمایانگر فرهنگ محلی و تنوع قومی است و سوغاتیهایی کاربردی و زیبا هستند.
عبایه موصلیه
- توضیح: عبا با دوخت سنتی موصلی، با پارچههای مشکی یا رنگی و تزئینات ظریف.
- ویژگیها: سبک، مناسب برای بانوان و هدایای مذهبی.
- قیمت تقریبی: ۲۰,۰۰۰-۵۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار الغزل، مرکز خرید الواحه.
- نکته: بررسی کیفیت دوخت و پارچه.
کوفیه و چفیه عربی موصلی
- توضیح: چفیههای سفید و قرمز یا سفید و مشکی، با طرحهای سنتی عربی.
- ویژگیها: مناسب برای آقایان، سبک و قابلحمل.
- قیمت تقریبی: ۱۰,۰۰۰-۳۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار الغزل، بازار قدیمی موصل.
- نکته: انتخاب پارچههای پنبهای برای راحتی.
رداء موصلی (لباس محلی)
توضیح: لباسهای سنتی مردانه یا زنانه با طرحهای آشوری یا کردی، برای مراسم خاص.
- ویژگیها: نمایانگر فرهنگ محلی، مناسب برای هدایای خاص.
- قیمت تقریبی: ۳۰,۰۰۰-۸۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار الغزل، مغازههای صنایعدستی.
- نکته: سفارش دوخت سفارشی برای سایز دلخواه.
دشداشه موصل
- توضیح: لباس بلند سنتی مردانه، با طرحهای ساده یا منقش.
- ویژگیها: خنک و راحت، مناسب برای هدایای مردانه.
- قیمت تقریبی: ۲۰,۰۰۰-۵۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار الغزل، نینوا مال.
- نکته: انتخاب پارچه پنبهای باکیفیت.
۴. یادگاریهای مذهبی و تاریخی موصل
این سوغاتیها برای گردشگران زیارتی و علاقهمندان به تاریخ آشوری مناسباند.
مهر و تسبیح از خاک نینوا
- توضیح: مهرهای تربت از خاک مقدس نینوا و تسبیحهای عقیق یا یسر.
- ویژگیها: ارزش معنوی بالا، مناسب برای هدایای مذهبی.
- قیمت تقریبی: ۲,۰۰۰-۱۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار قدیمی موصل، مغازههای نزدیک مساجد.
- نکته: بررسی اصالت خاک و تربت.
مجسمههای کوچک گاو بالدار آشوری (لاماسو)
- توضیح: کپیهای کوچک از نماد باستانی آشوری، ساختهشده از رزین یا سنگ.
- ویژگیها: نمایانگر تاریخ نینوا، مناسب برای دکور.
- قیمت تقریبی: ۱۵,۰۰۰-۵۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: مغازههای نزدیک موزه موصل، بازار قدیمی.
- نکته: بررسی قوانین گمرکی برای خروج.
نقشبرجستههای کوچک سنگی با خط میخی
- توضیح: کپیهای مینیاتوری از نقشبرجستههای آشوری با خط میخی.
- ویژگیها: ارزش تاریخی، مناسب برای علاقهمندان به باستانشناسی.
- قیمت تقریبی: ۲۰,۰۰۰-۷۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار قدیمی، مغازههای نزدیک سایت نینوا.
- نکته: نیاز به مجوز برای خروج آثار تاریخی.
یادبودهای موزه موصل
- توضیح: اقلامی مانند ماگ، تیشرت، یا پوستر با طرحهای سنحاریب و آشوربانیپال.
- ویژگیها: سبک و مدرن، مناسب برای هدایای فرهنگی.
- قیمت تقریبی: ۵,۰۰۰-۲۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: فروشگاه موزه موصل (در صورت بازسازی)، بازار قدیمی.
- نکته: بررسی کیفیت چاپ و مواد.
عود و بخور موصلی
- توضیح: عودهای معطر با ترکیب چوب صندل، مشک، و گیاهان محلی.
- ویژگیها: رایحه ملایم، بستهبندی مناسب.
- قیمت تقریبی: ۵,۰۰۰-۱۵,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار قدیمی، مغازههای سوغاتی مذهبی.
- نکته: انتخاب بستهبندی محکم.
۵. کتاب، نقشه موصل، و محصولات فرهنگی موصل
این اقلام برای علاقهمندان به تاریخ و فرهنگ موصل ایدهآلاند.
کتابهای تاریخی موصل
- توضیح: کتابهای عربی یا انگلیسی درباره تمدن نینوا، آشوریان، و تاریخ موصل.
- ویژگیها: ارزش آموزشی، مناسب برای هدایای فرهنگی.
- قیمت تقریبی: ۱۰,۰۰۰-۵۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: خیابان النجفی، کتابفروشیهای نزدیک دانشگاه موصل.
- نکته: انتخاب نسخههای باکیفیت و چاپ جدید.
دفترچه، پوستر، و نقشههای باستانی موصل
- توضیح: دفترچهها و پوسترهایی با طرحهای نینوا، خط میخی، یا نقشههای باستانی.
- ویژگیها: سبک و ارزان، مناسب برای هدایای کوچک.
- قیمت تقریبی: ۳,۰۰۰-۱۵,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار قدیمی، مغازههای نزدیک موزه موصل.
- نکته: بررسی کیفیت چاپ.
CD/DVD موسیقی و مدایح
- توضیح: مجموعههای موسیقی موصلی، مدایح عربی، یا اجراهای فرهنگی محلی.
- ویژگیها: نمایانگر فرهنگ موصل، مناسب برای هدایای معنوی.
- قیمت تقریبی: ۵,۰۰۰-۲۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: خیابان النجفی، مغازههای فرهنگی.
- نکته: بررسی سازگاری فرمت با دستگاهها.
۶. عطرها و محصولات بهداشتی سنتی موصل
این محصولات با الهام از سنتهای محلی، سوغاتیهایی خاص هستند.
عود موصلی (بخور سنتی)
- توضیح: عود و بخور با ترکیب گیاهان محلی، چوب صندل، و مشک.
- ویژگیها: رایحه قوی، مناسب برای مراسم مذهبی و دکور.
- قیمت تقریبی: ۵,۰۰۰-۱۵,۰۰۰ دینار عراقی.
- محل خرید: بازار قدیمی، مغازههای سوغاتی مذهبی.
- نکته: انتخاب بستهبندی مناسب برای حمل.
صابون دستساز موصلی
- توضیح: صابونهای سنتی با روغن زیتون یا عصاره گلها، مشابه صابون نابلسی.
- ویژگیها: طبیعی، مناسب برای پوست حساس، بستهبندی زیبا.
- قیمت تقریبی: ۳,۰۰۰-۱۰,۰۰۰ دینار عراقی/قطعه.
- محل خرید: بازار قدیمی، مغازههای بهداشتی در بازار سرای.
- نکته: بررسی ترکیبات برای حساسیت پوستی.
بستههای ترکیبی پیشنهادی برای هدیه
- بسته فرهنگی موصل
- محتوا: مجسمه کوچک گاو بالدار، دفترچه با طرح باستانی، نقشه نینوا.
- قیمت تقریبی: ۳۰,۰۰۰-۸۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- مناسب برای: علاقهمندان به تاریخ و باستانشناسی.
- محل خرید: مغازههای نزدیک موزه موصل، بازار قدیمی.
بسته خوراکی موصلی
- محتوا: حلویه الموصل، دهنیه، المن السما، زلابیه موصلیه، خرما.
- قیمت تقریبی: ۴۰,۰۰۰-۱۰۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- مناسب برای: خانوادهها و هدایای خوراکی.
- محل خرید: بازار قدیمی، سوپرمارکتهای نینوا مال.
بسته سنتی مذهبی موصل
- محتوا: تسبیح عقیق، جانماز سنتی، مهر خاک نینوا، عود موصلی.
- قیمت تقریبی: ۲۰,۰۰۰-۵۰,۰۰۰ دینار عراقی.
- مناسب برای: زائران و افراد مذهبی.
- محل خرید: بازار قدیمی، مغازههای نزدیک مساجد.
سوغاتیهای پیشنهادی برای گروههای مختلف
سوغات موصل منباست برای بانوان:
- عبایه موصلیه (۲۰,۰۰۰-۵۰,۰۰۰ دینار).
- انگشتر نقره با عقیق (۳۰,۰۰۰-۱۰۰,۰۰۰ دینار).
- صابون دستساز موصلی (۳,۰۰۰-۱۰,۰۰۰ دینار).
سوغات موصل منباست برای آقایان:
- دشداشه سنتی (۲۰,۰۰۰-۵۰,۰۰۰ دینار).
- کوفیه عربی موصلی (۱۰,۰۰۰-۳۰,۰۰۰ دینار).
- کیف چرمی دستدوز (۳۰,۰۰۰-۸۰,۰۰۰ دینار).
سوغات موصل منباست برای کودکان:
- لباسهای محلی کوچک (۲۰,۰۰۰-۵۰,۰۰۰ دینار).
- دهنیه موصلیه (۵,۰۰۰-۱۵,۰۰۰ دینار/بسته).
- دفترچه با طرح نینوا (۳,۰۰۰-۱۰,۰۰۰ دینار).
سوغات موصل منباست برای سالمندان:
- مهر و تسبیح خاک نینوا (۲,۰۰۰-۱۰,۰۰۰ دینار).
- عود موصلی (۵,۰۰۰-۱۵,۰۰۰ دینار).
- خرما و خشکبار (۵,۰۰۰-۲۰,۰۰۰ دینار/بسته).
دسترسی و حملونقل
- تاکسی: رایجترین روش (۳,۰۰۰-۷,۰۰۰ دینار در شهر). اپلیکیشن Careem فعال است (۵,۰۰۰-۱۰,۰۰۰ دینار).
- پیادهروی: بازارهای سنتی در مرکز شهر نزدیکاند (۵-۱۵ دقیقه).
- خودرو شخصی: پارکینگ در مراکز خرید مدرن موجود، اما در بازارهای سنتی محدود.
- اتوبوسهای محلی: کمتر توصیه میشود (۱,۰۰۰-۲,۰۰۰ دینار).
بهترین زمان خرید
- فصل: بهار (مارس-می) و پاییز (سپتامبر-نوامبر) برای آبوهوای معتدل.
ساعت:
- صبح (۸-۱۱) برای بازارهای سنتی (شلوغی کمتر).
- عصر (۵-۸) برای مراکز خرید مدرن (فضای خانوادگی).
- روزهای شلوغ: پنجشنبه و جمعه.
- مناسبات مذهبی: ایام محرم و اربعین (تنوع بالای سوغاتیهای مذهبی).
پول نقد:
- دینار عراقی ضروری است (صرافیها در مرکز شهر موجودند).
- دلار آمریکا در برخی مغازهها پذیرفته میشود، اما با نرخ نامناسب.
- کارتبانکی در مراکز مدرن (نینوا مال) پذیرفته میشود، اما در بازارهای سنتی خیر.
کیفیت محصولات:
- بررسی اصالت جواهرات، عتیقهجات، و خوراکیها (درخواست گواهی برای نگینها).
- اجتناب از محصولات وارداتی بیکیفیت (چینی).
حمل سوغاتی:
- محدودیت گمرکی برای عتیقهجات و نقشبرجستهها (نیاز به مجوز).
- بستهبندی محکم برای خوراکیها و اقلام شکننده (سفال، ظروف مسی).
زبان:
- عربی (لهجه موصلی) رایج است؛ برخی فروشندگان کردی یا انگلیسی میدانند.
- استفاده از اپلیکیشن ترجمه (Google Translate).
فرهنگ محلی:
- پوشش محترمانه (روسری و لباس بلند برای زنان).
- اجازه گرفتن برای عکاسی از مغازهها.
توصیههای خرید
- بهترین مکان برای تنوع: بازار قدیمی موصل برای خوراکیها، صنایعدستی، و سوغاتیهای مذهبی.
- بهترین برای جواهرات و آثار تاریخی: بازار الساعات برای انگشترها و مجسمههای آشوری.
- بهترین برای هدایای اقتصادی: بازار السلام و بازار الغزل برای پوشاک و منسوجات.
محصولات خاص:
- حلویه الموصل و زلابیه موصلیه از قنادیهای بازار قدیمی.
- ظروف سفالی نینوا از مغازههای نزدیک موزه موصل.
- عبایه موصلیه از بازار الغزل.
- تجربه فرهنگی: گپوگفت با صنعتگران در بازار النجارین برای یادگیری داستان محصولات.
منابع
- یونسکو (گزارشهای بازسازی موصل).
- Al-Monitor (اخبار اقتصادی و فرهنگی موصل).
- ویکیپدیا (صفحات موصل، نینوا، و آشوریان).
- مجله پیادهروی اربعین (سوغاتیهای عراق).
- توران تراول (صنایعدستی و خوراکیهای عراق).
- عراق یار (مراکز خرید و سوغاتیهای عراق).
جمعبندی
سوغاتیهای موصل، از حلویه الموصل و کبه موصلیه گرفته تا ظروف سفالی نینوا و عبایههای سنتی، بازتاب تاریخ غنی و تنوع فرهنگی این شهر هستند. بازار قدیمی موصل بهترین مکان برای خرید هدایای متنوع و ارزان است، درحالیکه بازار الساعات برای جواهرات و آثار تاریخی و بازار النجارین برای صنایعدستی چوبی و مسی ایدهآلاند. مراکز خرید مدرن مانند نینوا مال برای خریدهای خانوادگی مناسباند. بستههای ترکیبی مانند بسته خوراکی یا مذهبی، هدایایی کامل و بهیادماندنی ارائه میدهند. با رعایت نکات امنیتی، چانهزنی، و همراه داشتن پول نقد، میتوانید سوغاتیهایی منحصربهفرد از موصل تهیه کنید که داستان فرهنگ و تاریخ این شهر را روایت میکنند.
کلمات کلیدی
سوغات موصل، هدایای موصل، اربعین، بازار قدیمی موصل، حلویه الموصل، صنایع دستی موصل، عبایه موصلیه، مهر تربت نینوا، مجسمه گاو بالدار، بازار الساعات، بازار النجارین، بازار الغزل، نینوا مال، سوغات مذهبی موصل، سوغات فرهنگی موصل، سوغات خوراکی موصل، قیمت سوغات موصل، راهنمای خرید سوغات موصل، بهترین سوغات موصل، بسته های سوغات موصل، سوغات برای بانوان، سوغات برای آقایان، سوغات برای کودکان، سوغات برای سالمندان، حمل و نقل سوغات موصل، چانه زنی در موصل، پول نقد در موصل، کیفیت سوغات موصل، فرهنگ خرید موصل، یادگاری های موصل.