۱. معرفی مقام حضرت مهدی (عج) در کربلا

  مفهوم واژه «مقام» در فرهنگ شیعی

در فرهنگ دینی شیعه، واژه «مقام» به مکانی اطلاق می‌شود که به یکی از معصومان (علیهم‌السلام) منسوب است و معمولاً به دلیل یک رخداد مهم تاریخی، حضور عبادی، یا روایت معنوی با آن شخصیت مقدس ارتباط یافته است. این مکان‌ها معمولاً جایگاه‌هایی هستند برای عبادت، دعا، توسل، یا تجدید عهد با آن معصوم. در اغلب موارد، مقام‌ها دارای فضای زیارتی و معماری خاصی هستند که نشان‌دهنده جایگاه معنوی آن محل در باورهای مردم است.

  نسبت مقام با حضرت مهدی (عج)

• مقام حضرت مهدی (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) در کربلا یکی از اماکن برجسته و شناخته‌شده میان زائران حرم امام حسین (ع) است. این مکان به امام دوازدهم شیعیان، حضرت مهدی بن الحسن العسکری (عج)، منسوب است؛ شخصیتی که در آموزه‌های شیعه به‌عنوان منجی موعود، «بقیه‌الله»، «قائم آل محمد» و «صاحب‌الزمان» شناخته می‌شود.
• مقام حضرت مهدی (عج) به‌عنوان نمادی از پیوند عمیق میان مهدویت و فرهنگ عاشورا شناخته می‌شود و یادآور نقش اساسی امام حسین (ع) در نهضت جهانی عدالت‌گستری مهدوی است.

  جایگاه اعتقادی مقام در باور شیعه

• در باور شیعیان، حضرت مهدی (عج) زنده و در حال غیبت است و در آخرالزمان ظهور خواهد کرد تا جهان را از ظلم و فساد پاک ساخته، پر از عدل و قسط کند. این باور نقش مهمی در هویت معنوی شیعه دارد و مقام‌هایی مانند این مکان، برای زائران نه‌تنها جایگاه فیزیکی، بلکه محور اتصال قلبی با امام غائب است.
• مقام حضرت مهدی (عج) در کربلا، بیانگر آن است که شیعیان منتظر ظهور، با حضور در این مکان، ارتباط قلبی و دعایی با امام زمان (عج) برقرار می‌کنند. حضور معنوی حضرت در کربلا و زیارت قبر جدّ بزرگوارش، امام حسین (ع)، یکی از موضوعات مطرح در روایات آخرالزمانی است.

روایات و نشانه‌های تاریخی و معنوی

برخی روایات و نقل‌های معتبر و غیرمعتبر در منابع شیعی به این مقام اشاره کرده‌اند:

• نماز امام صادق (ع): در برخی روایات آمده که امام جعفر صادق (ع) در مکانی که امروزه به‌عنوان مقام حضرت مهدی (عج) شناخته می‌شود، نماز خوانده‌اند و فرموده‌اند که این مکان، محل قرار گرفتن منبر حضرت مهدی (عج) در زمان ظهور خواهد بود. این تعبیر، شأن ویژه این مکان را در حوادث پس از ظهور یادآور می‌شود.
• روایات از زمان ظهور: برخی منابع روایی بیان می‌کنند که حضرت مهدی (عج) پس از ظهور، نخست به کربلا خواهد آمد، در کنار مزار امام حسین (ع) توقف کرده، عزاداری خواهد کرد و چهل شبانه‌روز در سوگ جدّ مظلوم خود گریه خواهد نمود. چنین تصاویری، عمق ارتباط بین نهضت عاشورا و حکومت مهدوی را برجسته می‌سازد.
• خواب‌دیدگان و رؤیاهای عرفانی: در برخی منابع متأخر، نقل‌هایی از افراد عالم یا زاهد آمده که در خواب، حضرت مهدی (عج) را در حال نماز و عبادت در این مقام دیده‌اند. گرچه این خواب‌ها از نظر سند تاریخی و فقهی قابل استناد نیستند، اما از نظر مردم‌باوری و تأثیرات فرهنگی، سبب برجسته شدن جایگاه این مقام شده‌اند.

 نقش مقام در فرهنگ زیارت و انتظار

این مکان امروزه یکی از نقاط زیارتی زائران حرم حسینی است که بسیاری از مؤمنان در آن، به دعای فرج، خواندن زیارت آل یاسین، نماز امام زمان (عج)، و نذر و نیاز برای ظهور می‌پردازند. حضور در این مقام، برای بسیاری، فرصتی برای تجدید عهد با حضرت ولی‌عصر (عج)، ابراز محبت و دلدادگی به ساحت مقدس او، و تجلی انتظار حقیقی است.

 جمع‌بندی

مقام حضرت مهدی (عج) در کربلا، صرفاً یک مکان فیزیکی نیست؛ بلکه نشانه‌ای است از اتصال بین نهضت عاشورا و حکومت جهانی عدل مهدوی. این مقام به‌عنوان تجلی‌گاه انتظار، یادآور این حقیقت است که منتظران ظهور باید در مسیر سیدالشهدا (ع) حرکت کرده و با روحیه ایثار، ظلم‌ستیزی، و وفاداری، راه را برای تحقق عدالت جهانی هموار کنند

۲. موقعیت جغرافیایی مقام حضرت مهدی (عج) در کربلا

  موقعیت مکانی دقیق

مقام حضرت مهدی (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) در منطقه‌ای نسبتاً آرام و با فضای معنوی خاص در بخش شمالی شهر کربلا قرار دارد. این مقام در انتهای خیابانی به نام سدره‌المنتهی واقع شده است و در جوار نهر علقمه و نهر الحسینیه قرار دارد که از آبراهه‌های تاریخی کربلا هستند. از نظر شهری، مقام در نزدیکی محله باب‌السلامه و در ادامه مسیر بین‌الحرمین، در جهت شمال شرقی حرمین شریفین قرار گرفته است.

  فاصله‌ها و مسیرهای پیاده‌روی

• از حرم مطهر امام حسین (ع): فاصله این مقام تا حرم سیدالشهدا (ع) حدود ۱ کیلومتر است که در شرایط عادی در حدود ۱۰ دقیقه پیاده‌روی آرام قابل دسترسی است. مسیر پیشنهادی از باب‌السدره (باب الرأس) حرم آغاز می‌شود و زائر با ورود به خیابان سدره‌المنتهی مستقیماً به سمت مقام حرکت می‌کند.
• از حرم حضرت عباس (ع): مقام حضرت مهدی (عج) تا حرم حضرت ابوالفضل العباس (ع) حدود ۱۲ دقیقه پیاده فاصله دارد. مسیر عبور از بین‌الحرمین و سپس ادامه خیابان‌های منشعب به سمت شمال کربلا است.
• از نهر علقمه: اگرچه مقام در مجاورت نهر علقمه قرار دارد، اما محل تاریخی نهر که امروزه به‌عنوان مکان زیارتی و تاریخی شناخته می‌شود، در فاصله‌ای حدود ۲ کیلومتر از مقام واقع شده که با وسیله نقلیه حدود ۵ دقیقه و پیاده حدود ۲۰ دقیقه زمان نیاز دارد.

از سایر مکان‌های زیارتی:

تل زینبیه (جایگاه حضرت زینب (س) پس از شهادت امام حسین): نزدیک به مقام و در فاصله‌ای کوتاه از آن واقع شده است.

مقام امام صادق (ع): این مقام نیز در نزدیکی قرار دارد و اغلب زائران در یک زیارت‌نامه مشترک از هر دو مکان بازدید می‌کنند.

  مسیرهای دسترسی و وسایل نقلیه

دسترسی پیاده: بهترین راه برای زائرانی که قصد زیارتی معنوی و همراه با آرامش دارند، استفاده از مسیر پیاده‌روی از باب‌السدره به سمت خیابان سدره‌المنتهی است. در طول این مسیر، فروشگاه‌های زیارتی، چایخانه‌های کوچک، و گاه موکب‌هایی فعال هستند که فضای معنوی را تقویت می‌کنند.

وسایل نقلیه سبک شهری:

• وسایل حمل‌ونقل محلی مانند توک‌توک (ریکشا) و گاه موتورسیکلت‌های کرایه‌ای برای جابه‌جایی در خیابان‌های منتهی به مقام مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• هزینه کرایه این وسایل معمولاً بین ۵,۰۰۰ تا ۱۰,000 دینار عراقی (تقریباً معادل ۴۰ تا ۸۰ هزار تومان) متغیر است، بسته به فاصله و شلوغی مسیر.
• این وسایل به‌ویژه برای سالمندان، افراد دارای معلولیت حرکتی یا در روزهای گرم تابستان بسیار مفید هستند.
• نکته مهم امنیتی و ترافیکی: با توجه به نزدیکی مقام به نقاط مرکزی زیارتی و گاه بسته بودن برخی مسیرها به دلیل مراسم یا تدابیر امنیتی، بهتر است زائران برنامه‌ریزی زمانی دقیق داشته باشند و در صورت امکان، از مسیر پیاده‌روی استفاده کنند.

 جمع‌بندی

مقام حضرت مهدی (عج) در کربلا نه‌تنها از نظر معنوی، بلکه از نظر جغرافیایی نیز موقعیتی ممتاز دارد. نزدیکی آن به حرم امام حسین (ع)، دسترسی آسان از طریق خیابان سدره‌المنتهی، و قرار گرفتن در کنار نهرهای تاریخی و محله‌های قدیمی، این مکان را به یکی از مراکز مهم زیارت و انتظار در قلب شهر کربلا تبدیل کرده است. با انتخاب مسیر مناسب و بهره‌گیری از امکانات محلی، زائران می‌توانند با آرامش و تمرکز معنوی به زیارت این مقام شریف بپردازند.

۳. اهمیت معنوی مقام حضرت مهدی (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف)

  مقام، نمادی از پیوند بین غیبت و انتظار

• مقام حضرت مهدی (عج) در کربلا فراتر از یک مکان تاریخی یا جغرافیایی است؛ این مقام به‌مثابه نمادی زنده از اعتقاد راسخ شیعیان به امام زنده و غائب است. شیعه اثناعشری بر این باور است که امام مهدی (عج)، دوازدهمین امام معصوم، هم‌اکنون در غیبت به‌سر می‌برد و در آینده‌ای معلوم به اذن خداوند ظهور خواهد کرد تا عدالت جهانی را برپا سازد.
• حضور چنین مقامی در جوار حرم امام حسین (ع) یادآور پیوند عمیق میان فرهنگ عاشورا و فرهنگ مهدویت است. همان‌گونه که امام حسین (ع) برای احیای دین و عدالت جان داد، امام مهدی (عج) نیز ادامه‌دهنده همان راه خواهد بود؛ از همین رو، مقام ایشان در کربلا نمادی از استمرار و تداوم راه امامان معصوم (ع) به شمار می‌رود.

 جایگاه خاص در دل‌های منتظران

• مقام حضرت مهدی (عج) همواره محل توسل، دعا، و نجواهای عاشقانه‌ی مؤمنان با امام غایب‌شان بوده است. زائران بسیاری، به‌ویژه در ساعات خلوت شب، با حضور در این مکان مقدس، به نیایش، زیارت، و مناجات با حضرت می‌پردازند؛ چرا که باور دارند امام زمان (عج) به سخنان دلسوختگان گوش می‌سپارد و دعای آنان را نزد خداوند شفاعت می‌کند.
• برخی زائران این مقام را محلی برای تجدید عهد با امام زمان (عج) می‌دانند. آنان با خواندن دعاهایی چون دعای عهد، دعای ندبه، و زیارت آل‌یاسین، عشق و وفاداری خود را به ولی‌الله الاعظم اعلام می‌کنند. به‌همین دلیل، این مقام در فرهنگ دینی شیعه مکانی برای تربیت قلب منتظر و زنده نگه‌داشتن امید ظهور است.

 ارتباط با روایات و آموزه‌های دینی

• بر اساس برخی روایات معتبر، حضرت مهدی (عج) در زمان ظهور خود، نخستین توقف‌گاهش کربلا و حرم امام حسین (ع) خواهد بود و در کنار مزار جد بزرگوارش به عزاداری خواهد پرداخت. این موضوع که از منابعی مانند بحارالأنوار و توقیعات امام زمان (عج) نقل شده، جایگاه این مقام را از منظر معنوی ارتقا بخشیده است.
• همچنین از امام صادق (ع) نقل شده که فرمودند: «در محلی از کربلا، حضرت مهدی (عج) منبری خواهد داشت که از آن‌جا مردم را هدایت خواهد کرد.»
• برخی علمای شیعه این روایت را مربوط به همین مقام دانسته‌اند. از این منظر، مقام حضرت مهدی (عج) ممکن است محل ظهور نشانه‌های آغازین قیام جهانی آن حضرت باشد.

 جلوه‌ای از حضور غیبی امام در کربلا

در فرهنگ معنوی شیعه، حضرت مهدی (عج) به‌عنوان ناظر و حاضر در امور امت اسلامی شناخته می‌شود، حتی اگر به‌صورت ظاهری غایب باشد. بسیاری از بزرگان دین و مؤمنان، تجربه‌های شخصی از ارتباط قلبی با حضرت در این مکان را بازگو کرده‌اند؛ از جمله رؤیاها، حالات معنوی خاص، یا پاسخ‌گرفتن دعاها در این مقام. این نوع تجربه‌ها، هرچند سند تاریخی ندارند، اما در فرهنگ ایمانی مردم بسیار ریشه‌دار است.

  جمع‌بندی

مقام حضرت مهدی (عج) در کربلا تنها یک مکان مقدس نیست، بلکه آیینه‌ای است از باور شیعه به آینده‌ای روشن و تحقق عدالت الهی به دست حجت خدا. این مقام، زائر را از عزای کربلا به امید ظهور، و از اندوه عاشورا به شکوه جهانی مهدویت پیوند می‌زند. حضور در این مقام، فرصتی است برای پاک‌سازی قلب، تازه‌کردن ایمان، و پیوند با امامی که هر لحظه منتظر همراهی یاران واقعی خویش است.

۴. ویژگی‌های معماری و بنای کنونی مقام امام زمان کربلا

 ساختار کلی و فضای داخلی

• مقام حضرت مهدی (عج) در کربلا بنایی نسبتا وسیع و زیبا با مساحتی در حدود ۱۳۰۰ مترمربع است که به‌منظور ایجاد فضای مناسب برای زیارت، دعا و خلوت معنوی زائران طراحی شده است. بنای فعلی دارای سه ورودی اصلی است که امکان دسترسی آسان از خیابان‌های اطراف، به‌ویژه خیابان سدره‌المنتهی را فراهم می‌سازد.
• در مرکز بنا، گنبدی بلند به ارتفاع حدود ۱۷ متر قرار دارد که با کاشی‌های فیروزه‌ای و نقوش اسلیمی و قرآنی تزئین شده است. این گنبد، با زیبایی خود بر روح زائران تأثیر معنوی خاصی می‌گذارد و نمایانگر عظمت و جلال این مکان مقدس است.
• در انتهای فضای داخلی، محرابی زیبا و مزین به سنگ‌های مرمر سفید قرار دارد که با ظرافت هنری و نقش‌های اسلیمی، معنویت فضا را دوچندان کرده است. در داخل این محراب، پنجره‌ای مشبک از جنس برنز به ابعاد تقریبی ۲.۵ متر در ۱.۵ متر نصب شده که زائران در برابر آن به زیارت، نیایش و راز و نیاز می‌پردازند.

 تزئینات هنری و جلوه‌های زیبایی‌شناختی

• نمای داخلی و خارجی مقام با استفاده از سنگ مرمر طبیعی، کاشی‌کاری‌های معرق رنگارنگ، و گچ‌کاری‌های سنتی اسلامی تزئین شده است. این تزئینات نه‌تنها جنبه زیبایی‌شناختی دارند بلکه هر کدام حاوی نمادها و مفاهیمی از فرهنگ و هنر اسلامی هستند؛ مانند اسامی مبارک اهل بیت (ع)، آیات قرآن و اشعار عرفانی.
• در کنار این تزئینات، نورپردازی هنرمندانه در فضای داخلی، به‌ویژه در شب‌ها، جلوه‌ای عرفانی و آرامش‌بخش به محیط بخشیده است. سیستم تهویه مطبوع و نورپردازی پیشرفته نیز از جمله امکانات رفاهی این مکان است که با هدف افزایش راحتی زائران به‌کار گرفته شده‌اند.

 تاریخچه ساخت، تخریب و بازسازی

پیشینه این مقام به قرون اخیر بازمی‌گردد. در ابتدا، مکان مقام حضرت مهدی (عج) به‌شکل اتاقی گلی و ساده ساخته شده بود که زائران برای نیایش به آن پناه می‌آوردند. در سال ۱۳۷۸ هجری قمری، این مقام توسط فردی خیّر به نام حاج حمزه خلیل با استفاده از آجر بازسازی شد و به شکل بنایی نسبتاً مقاوم درآمد.

• اما در جریان انتفاضه شعبانیه (سال ۱۴۱۱ هجری قمری / ۱۹۹۱ میلادی) که قیامی مردمی علیه رژیم بعث عراق بود، این مقام مانند بسیاری دیگر از اماکن مذهبی، توسط نیروهای امنیتی رژیم بعث به‌کلی تخریب شد.
• پس از سقوط رژیم صدام و با آغاز بازسازی عتبات عالیات، در سال ۱۴۱۴ هجری قمری، این مقام توسط عباس آل بحر یساری، یکی از تاجران متدین و ساکن کربلا، با هزینه شخصی بازسازی شد و شکوه دوباره یافت.
• در سال‌های اخیر نیز، آستان مقدس حضرت عباس (ع) به‌عنوان متولی امور زیارتی و عمرانی در کربلا، اقدام به مرمت، توسعه و تجهیز این مقام کرده و آن را به یکی از بناهای زیبا و مجهز در منطقه بدل کرده است.

ویژگی‌های آیینی و کاربرد معنوی

• این مقام، با توجه به ساختار معماری سنتی اسلامی و فضای آرام و دل‌نشین خود، مکانی بسیار مناسب برای زیارت، خلوت معنوی، خواندن ادعیه و انس با امام زمان (عج) است. زائران بسیاری به‌ویژه در جمعه‌ها به این مکان می‌آیند تا دعای ندبه بخوانند و دل‌های خود را با یاد حضرت حجت جلا دهند.
• در هر صبح جمعه، مراسم جمعی دعای ندبه در این مکان برگزار می‌شود و فضایی پر از اشتیاق و امید به ظهور حضرت مهدی (عج) را فراهم می‌کند. همچنین، در عصرهای جمعه، بسیاری از بانوان زائر در این مکان نذورات خود را میان دیگر زائران پخش می‌کنند؛ اقدامی که هم نماد مشارکت اجتماعی است و هم نشانه‌ای از ایمان و ارادت آنان به امام عصر (عج).

جمع‌بندی

بنای کنونی مقام حضرت مهدی (عج) با برخورداری از معماری اصیل اسلامی، تزئینات معنوی چشم‌نواز، امکانات رفاهی و پیشینه‌ای پرفرازونشیب، نه‌تنها مکانی برای زیارت، بلکه پناهگاه دل‌های منتظر و نقطه‌ای نورانی در دل کربلای معلی است. این مقام، با ترکیب زیبایی هنری و قداست معنوی، جلوه‌ای از ایمان و عشق به ولی‌عصر (عج) را در دل زائران زنده نگه می‌دارد.

۶. آداب زیارت مقام حضرت مهدی (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف)

زیارت مقام حضرت ولی‌عصر (عج) در شهر کربلا، افزون بر جنبه عبادی، فرصتی ویژه برای تجدید عهد با امام غائب، ابراز محبت قلبی، و دعا برای ظهور حضرتش است. زائران این مکان مقدس، با رعایت آداب خاص، می‌توانند زیارتی پربرکت، تأثیرگذار و خالصانه داشته باشند.

آمادگی قلبی و نیت خالص

• پیش از ورود به مقام، زائر باید با طهارت کامل، نیت قربت کرده و در دل، حضور در محضر امام را مجسم کند.
• مستحب است وضو گرفته، با لباس پاکیزه و با رعایت پوشش و آراستگی وارد مقام شود.
• بهتر است زائر لحظه‌ای مکث کند و در دل با خود بگوید: «اللهم ارزقنی زیاره ولیک المهدی، و اجعلها خالصه لوجهک».

آداب ورود به مقام

• هنگام نزدیک‌شدن به درب مقام، با احترام و خشوع قدم بردارد.
• واردشدن با پای راست و ذکر «بسم‌الله الرحمن الرحیم» و صلوات بر محمد و آل محمد (ص) توصیه شده است.
• هنگام ورود، می‌توان گفت: «السلام علیک یا بقیه‌الله فی ارضه، السلام علیک یا صاحب‌الزمان، عجل‌الله تعالی فرجک، و جعلنا من انصارک و اعوانک».
•  

 اعمال مستحب در مقام امام زمان 

• نماز دو رکعتی تحیه مقام به‌قصد ادای احترام، مانند نماز زیارت، مستحب است.
• خواندن دعای عهد (اللهم رب النور العظیم...) با توجه و حضور قلب، از اعمال بسیار پرفضیلت است که تجدید عهد با امام را در بردارد.
• قرائت دعای ندبه به‌ویژه در صبح جمعه، در این مقام معنای خاصی می‌یابد؛ چراکه انتظار ظهور در دل هر فراز آن موج می‌زند.
• تلاوت قرآن، ذکر صلوات، دعای فرج («اللهم عجل لولیک الفرج...») و زیارتنامه‌های مأثور نیز در این مکان توصیه می‌شوند.

حالات معنوی و دعا

• زائر می‌تواند در کنار محراب، با حال تضرع، دعا برای ظهور حضرت، رفع ظلم از مستضعفان، و هدایت خود و دیگران را مطرح کند.
• دعا برای درک حضور در زمان ظهور و توفیق یاری امام، از نیات رایج و پسندیده در این مکان است.

نذورات و عهدها

• برخی زائران در این مکان، نذرهایی معنوی مانند ترک گناه، انس با نماز، یا خدمت به منتظران حضرت انجام می‌دهند.
• زنان در عصرهای جمعه، معمولاً نذورات خود را در قالب غذا، شربت یا شیرینی در این مکان توزیع می‌کنند، که نشان از محبت به امام زمان (عج) دارد.

 آداب خروج

• هنگام ترک مقام، رو به محراب یا پنجره مقام ایستاده و با ادب، سلام و وداع کرده و دعا برای توفیق زیارت مجدد می‌نمایند.
• مستحب است هنگام خروج از درب مقام، با پای چپ خارج شده و بگویند: «اللهم لا تجعله آخر العهد من زیارتنا لهذا المقام المبارک، و ارزقنا العود إلیه فی عافیه و ایمان».
• این آداب، نه صرفاً رفتارهای ظاهری، بلکه تمرینی برای آمادگی قلب و روح جهت پیوندی عمیق‌تر با امام عصر (عج) است؛ پیوندی که هر زائر امیدوار است با ظهور حضرت به نهایت برسد

برنامه‌های مذهبی و مراسم جاری در مقام امام زمان (عج) کربلا

مقام حضرت مهدی (عج) در کربلا، علاوه بر جایگاه تاریخی و معنوی خود، امروزه به یکی از پایگاه‌های فعال مذهبی و فرهنگی تبدیل شده است که برنامه‌ها و مراسم متنوعی در آن برگزار می‌شود. این مراسم، نقش مهمی در تقویت روحیه انتظار، گسترش فرهنگ مهدوی، و انس هرچه بیشتر زائران با آموزه‌های امام عصر (عج) دارند.

  مراسم هفتگی صبح جمعه: دعای ندبه

• دعای ندبه هر هفته صبح جمعه، پیش از طلوع آفتاب، با حضور عاشقان و منتظران حضرت ولی‌عصر (عج) در این مقام برگزار می‌شود.
• این مراسم با قرائت زیبا و پرشور دعای ندبه آغاز شده و با ذکر صلوات و مداحی ادامه می‌یابد.
• فضای معنوی حاکم بر این مجلس، دل‌ها را برای تجدید عهد با حضرت مهدی (عج) مهیا می‌کند.
• معمولاً یکی از علمای محلی یا سخنرانان مذهبی، بیانی کوتاه درباره انتظار، وظایف منتظران، و شرایط ظهور ارائه می‌کند.

 نماز جماعت و مراسم عبادی

• در طول هفته، به‌ویژه در ایام خاص مانند لیالی جمعه، نیمه‌شعبان، و ایام فاطمیه، نماز جماعت مغرب و عشاء و گاهی نماز ظهر و عصر در این مقام برگزار می‌شود.
• نماز جماعت صبح جمعه پیش از دعای ندبه، از دیگر برنامه‌های جاری در این مکان مقدس است.
• زائران نیز می‌توانند به‌صورت فردی در فضای روحانی مقام، به اقامه نماز، دعا و مناجات بپردازند.

 نذورات و حضور بانوان در عصر جمعه

• در عصرهای جمعه، بانوان بسیاری در مقام گردهم می‌آیند و در فضایی معنوی، به دعا، خواندن زیارات و پخش نذورات می‌پردازند.
• این برنامه‌ها عمدتاً خودجوش هستند و نشان‌دهنده دلبستگی عمیق مردم، به‌ویژه زنان، به امام زمان (عج) است.
• برخی بانوان نیز در این محافل، نذرهای خاصی برای فرج امام و رفع مشکلات شخصی خود ادا می‌کنند.

 محافل فرهنگی-تربیتی

• در مناسبت‌های خاص مانند نیمه‌شعبان، غیبت کبری، میلاد اهل‌بیت (ع) یا شهادت‌ها، سخنرانی‌ها، جلسات معرفتی و برنامه‌های کودک و نوجوان نیز در فضای اطراف مقام برگزار می‌شود.
• گاهی برنامه‌هایی با محوریت تبیین وظایف منتظران، مهدویت در قرآن و روایات، و پاسخ به شبهات اعتقادی نیز برگزار می‌گردد.
• این فعالیت‌ها با همکاری نهادهای مذهبی و فرهنگی وابسته به آستان مقدس حضرت عباس (ع) صورت می‌گیرد.

 مراسم مناسبتی و ایام خاص

• در مناسبت‌هایی مانند نیمه‌شعبان، فضای اطراف مقام با نورآرایی، پرچم‌ها، بنرهای مهدوی، و گل‌آرایی تزیین شده و صدها زائر در این شب پرفضیلت گردهم می‌آیند.
• مراسم شادی و سرور با مداحی، مولودی‌خوانی، پخش شیرینی و اطعام زائران همراه است.
• همچنین در ایام عزاداری محرم و صفر، برنامه‌هایی برای دعا، مرثیه‌خوانی و پذیرایی از زائران اجرا می‌شود.
• برنامه‌های مذهبی مقام حضرت مهدی (عج) نه‌تنها بستری برای عبادت و دعا، بلکه مرکزی برای گسترش فرهنگ انتظار و آماده‌سازی قلب‌ها برای ظهور حضرت محسوب می‌شود.

۵. نحوه دسترسی به مقام حضرت مهدی (عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف)

مقام حضرت مهدی (عج) در کربلا، یکی از مکان‌های مقدس و معنوی است که برای زائران و عاشقان اهل بیت (ع) قابل دسترسی است. این مقام به‌خاطر موقعیت جغرافیایی خاص خود، امکانات مختلفی برای دسترسی به آن در اختیار زائران قرار می‌دهد.

ورود به مقام:

• از حرم امام حسین (ع): برای دسترسی به مقام حضرت مهدی (عج) از حرم امام حسین (ع)، می‌توان از طریق باب‌السدره وارد خیابان سدره‌المنتهی شد و مستقیماً به مقام رسید. این مسیر، یکی از کوتاه‌ترین و پرطرفدارترین مسیرها برای رسیدن به مقام است.
• از بین‌الحرمین یا حرم حضرت عباس (ع): همچنین از حرم حضرت عباس (ع) یا مسیر بین‌الحرمین نیز می‌توان به‌راحتی به مقام دسترسی پیدا کرد. این مسیر برای کسانی که قصد دارند از بین دو حرم مقدس عبور کنند، مناسب است.
• پیاده‌روی یا توک‌توک: زائرانی که در مسیر حرم حضرت عباس (ع) هستند، می‌توانند از پیاده‌روی استفاده کنند یا از توک‌توک (ریکشای محلی) برای رسیدن به مقام بهره ببرند.

وسایل نقلیه محلی:

• توک‌توک: یکی از رایج‌ترین وسایل نقلیه محلی برای دسترسی به مقام، توک‌توک یا ریکشای محلی است. این وسیله نقلیه معمولاً با هزینه‌ای بین ۵,۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ دینار عراقی از حرم‌ها یا مرکز شهر به مقام می‌رسد.
• تاکسی‌های محلی: تاکسی‌های محلی نیز گزینه دیگری هستند که می‌توانند برای رسیدن به مقام حضرت مهدی (عج) مورد استفاده قرار گیرند. هزینه تاکسی‌ها معمولاً در حدود ۱۰,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰ دینار عراقی است.

ساعات بازدید:

• مقام حضرت مهدی (عج) ۲۴ ساعته برای زیارت و عبادت باز است و زائران می‌توانند در هر زمانی از شبانه‌روز از این مکان بازدید کنند.
• با این حال، در ایام شلوغ مانند محرم، صفر، اربعین، و نیمه‌شعبان، میزان ازدحام زائران زیاد است و ممکن است نیاز به صبر بیشتری برای زیارت و حضور در مقام باشد.

فاصله از دیگر اماکن:

• حدود ۱ کیلومتر (۱۰ دقیقه پیاده‌روی) تا حرم امام حسین (ع).
• حدود ۱.۲ کیلومتر تا حرم حضرت عباس (ع).
• نزدیک به نهر علقمه، تل زینبیه، و مقام امام صادق (ع).
• این مکان با توجه به موقعیت خاص خود، دسترسی آسان و راحتی را برای زائران فراهم می‌کند تا بتوانند از این مکان مقدس دیدن کرده و بهره‌مند شوند.