🛠 دوره‌های تاریخی ساخت و مرمت حرم عسکریین (ع)

🔸 ۱. دوره اولیه (دوره عباسیان - قرن سوم هجری)
سال ۲۶۰ هجری قمری: پس از شهادت امام حسن عسکری (ع)، ایشان در خانه خود در سامرا دفن شدند.
خانه امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) تبدیل به زیارتگاه شیعیان شد.
در این دوران، حاکمان عباسی بر محدود کردن فعالیت‌های شیعیان تمرکز داشتند و اجازه ساخت بناهای باشکوه را نمی‌دادند.
اوایل قرن چهارم هجری: شیعیان سامرا یک سازه ساده بر روی مزار امامان بنا کردند.

🔹 ۲. دوره آل‌بویه (قرن چهارم هجری)
حاکمان آل‌بویه (۳۳۴-۴۴۷ هجری قمری)، که شیعه بودند، توجه زیادی به زیارتگاه‌های اهل‌بیت داشتند.
اولین گنبد و بنای رسمی حرم در این دوره ساخته شد.
حرم دارای ضریح ساده، یک گنبد و فضای کوچک برای زائران بود.
آل‌بویه همچنین به توسعه حرم امام علی (ع) در نجف و حرم امام حسین (ع) در کربلا نیز پرداختند.
🔸 ۳. دوره سلجوقیان و حمله مغول (قرن پنجم تا هفتم هجری)
در دوره سلجوقیان (قرن پنجم)، حرم همچنان مورد توجه بود و اصلاحات کوچکی در بنا انجام شد.
اما در سال ۶۵۶ هجری قمری (۱۲۵۸ میلادی)، مغولان به بغداد و سامرا حمله کردند.
بسیاری از اماکن مذهبی از جمله حرم عسکریین آسیب جدی دید اما به‌طور کامل تخریب نشد.

🔹 ۴. دوره صفویان (قرن دهم تا دوازدهم هجری)
شاه اسماعیل صفوی (۹۰۷-۹۳۰ ه.ق) اولین پادشاه صفوی، دستور بازسازی گسترده حرم را داد.
شاه طهماسب و شاه عباس صفوی نیز به مرمت و توسعه حرم پرداختند.
ساخت گنبد بزرگ‌تر و باشکوه‌تر به همراه توسعه صحن و رواق‌ها در این دوره انجام شد.
🔸 ۵. دوره افشاریان و قاجاریان (قرن دوازدهم تا چهاردهم هجری)
نادرشاه افشار ضمن توسعه حرم امام رضا (ع)، دستور بازسازی بخش‌هایی از حرم عسکریین را نیز صادر کرد.
فتحعلی‌شاه قاجار دستور طلاکاری گنبد را داد و حرم را گسترش داد.
در این دوره، ضریح جدیدی از نقره ساخته شد و دیوارهای داخلی با کاشی‌کاری‌های نفیس تزئین شد.

🔹 ۶. دوره معاصر - تخریب و بازسازی مجدد (قرن ۲۱ میلادی)
💥 حمله اول: ۲۲ فوریه ۲۰۰۶ (تخریب گنبد)
تروریست‌های تکفیری وابسته به القاعده با مواد منفجره گنبد طلایی حرم را منفجر کردند.
این حادثه تخریب کامل گنبد و آسیب جدی به حرم را به دنبال داشت.
این حمله باعث ناآرامی‌های گسترده در عراق شد.
💥 حمله دوم: ۱۳ ژوئن ۲۰۰۷ (تخریب مناره‌ها)
تروریست‌ها مجدداً حمله کردند و دو مناره طلایی حرم را به‌طور کامل تخریب کردند.
پس از این حمله، صحن و رواق‌های حرم نیز آسیب دیدند و بخش‌هایی از آن فروریخت.

🔸 ۷. بازسازی حرم (۲۰۰۸ تاکنون)
🛠 پروژه بازسازی عظیم با همکاری ایران
پس از نابودی حرم، جمهوری اسلامی ایران و دولت عراق تصمیم به بازسازی کامل حرم گرفتند.
مراحل بازسازی:
✅ بازسازی ساختاری (اسکلت اصلی)
✅ ساخت گنبد جدید با روکش طلا
✅ ساخت مناره‌های جدید
✅ کاشی‌کاری و آینه‌کاری داخلی
✅ ساخت ضریح جدید با طراحی مدرن و سنتی
✅ توسعه صحن‌ها و افزایش فضای زائران
🏆 افتتاح گنبد جدید (۲۰۱۵)
گنبد جدید با روکش طلا در سال ۲۰۱۵ به بهره‌برداری رسید.
این گنبد بزرگ‌تر و مقاوم‌تر از گنبد قبلی ساخته شد.
🏗 پروژه‌های در حال تکمیل
توسعه زیرساخت‌های شهری و اقامتی زائران
بهبود مسیرهای ارتباطی برای تسهیل سفر زائران
گسترش صحن‌ها برای افزایش ظرفیت زائران

🔹 نتیجه‌گیری
حرم عسکریین (ع) طی قرن‌ها مورد احترام شیعیان بوده و در دوره‌های مختلف توسعه یافته است.
پس از حملات تروریستی، حرم به‌طور کامل بازسازی شد و امروز یکی از زیباترین و باشکوه‌ترین اماکن زیارتی عراق محسوب می‌شود.
پروژه‌های توسعه‌ای همچنان ادامه دارد تا این مکان مقدس به مرکز مهم‌تری برای زائران شیعه در سراسر جهان تبدیل شود.

 حرم امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع)، که به حرم عسکریین یا حرمین عسکریین معروف است، در شهر سامرا در عراق واقع شده است. تاریخچه ساخت این حرم به شرح زیر است:

بنیان اولیه و دفن امامان
دفن امامان: بعد از شهادت امام هادی (ع) در سال ۲۵۴ قمری و امام حسن عسکری (ع) در سال ۲۶۰ قمری، هر دو امام در خانه خود در سامرا دفن شدند. این خانه در منطقه‌ای به نام «عسکر المعتصم» قرار داشت.
ساخت اولیه بنای حرم
سال ۳۲۸ قمری: اولین گنبد بر روی قبر دو امام توسط ناصرالدوله حمدانی ساخته شد. او از حاکمان آل حمدان بود که کار تعمیر خانه و ساخت قبه را آغاز کرد. این گنبد، آغازی برای توسعه حرم بود و به نوعی نشان‌دهنده تبدیل شدن خانه به یک زیارتگاه بود.

تعمیرات و توسعه‌های بعدی
سال ۳۳۷ قمری: معزالدوله دیلمی، از حاکمان آل بویه، صندوقچه‌ای چوبی را بر روی قبر قرار داد و تعمیراتی در حرم انجام داد. او همچنین بارگاهی برای حرم ساخت.
سال ۳۶۸ قمری: عضدالدوله دیلمی، برادر معزالدوله، تعمیرات و توسعه‌های بیشتری انجام داد. او درهایی از چوب ساج برای حرم ساخت.
سال ۴۵۰ قمری: ارسلان بساسیری، بارگاه دیگری برای حرم ساخت و دو ضریح چوب ساج بر قبرها نصب کرد.

تحولات در قرون بعدی
سال ۶۴۰ قمری: به دستور خلیفه عباسی مستنصر، بعد از آتش‌سوزی، حرم بازسازی شد تا به شکل سابق خود برگردد.
سال ۱۱۰۶ قمری: دوباره دچار آتش‌سوزی شد و به دستور سلطان حسین صفوی بازسازی شد. در این دوره، ضریحی که در ایران طراحی شده بود، بر قبرها نصب گردید.
سال ۱۲۰۰ قمری: احمدخان دنبلی، حاکم آذربایجان، حرم را با الگو گرفتن از حرم امام علی (ع) در نجف بازسازی کرد. این بازسازی شامل تغییرات گسترده‌ای در ساختار حرم بود.

دوره قاجاریه و معاصر
دوره قاجاریه: در این دوره، تعمیرات و توسعه‌های بیشتری انجام شد. به ویژه، گنبد طلاکاری شد و ایوان و صحن تعمیر شدند. ناصرالدین شاه قاجار نیز در روند بازسازی و توسعه حرم نقش داشت.
سال ۱۳۸۰ هجری شمسی: تعمیرات و بازسازی‌های وسیعی توسط حاج علی اصفهانی کهربایی انجام شد که شامل نصب ضریح جدید و طلاکاری گلدسته‌ها بود.

تخریب و بازسازی معاصر
سال ۱۳۸۴ و ۱۳۸۶ هجری شمسی: حرم دو بار توسط تروریست‌های تکفیری تخریب شد. انفجار اولین بار گنبد و بخش‌هایی از حرم را ویران کرد و بار دوم، مناره‌های آن تخریب شدند.
بازسازی: بعد از این انفجارها، بازسازی بزرگی با همکاری ایران و دیگر کشورهای اسلامی انجام شد. گنبد و مناره‌ها دوباره طلاکاری و حرم بازسازی شد. این بازسازی تا سال ۱۳۹۴ هجری شمسی تکمیل شد.
این تاریخچه، نشان‌دهنده تلاش‌های مداوم برای حفظ و توسعه این مکان مقدس به عنوان یکی از مهم‌ترین زیارتگاه‌های شیعیان است.