بانک جامع سوالات متداول درباره پیاده روی اربعین 1404

ارز اربعین سهمیه‌ای از دینار عراق است که توسط بانک مرکزی ایران به زائران پیاده‌روی اربعین تخصیص می‌یابد تا هزینه‌های سفر مانند حمل‌ونقل، غذا و اقامت در عراق را پوشش دهند. این ارز با نرخ ETS (نرخ بازار دوم سامانه نیما) ارائه می‌شود که ارزان‌تر از نرخ بازار آزاد است.
مقدار: ۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق برای هر زائر بالای ۵ سال.
کاربرد: استفاده برای مخارج سفر در عراق، از جمله خرید غذا، حمل‌ونقل داخلی یا اقامت.
شرایط دریافت: ثبت‌نام در سامانه سماح (https://samah.haj.ir/)، ارائه پاسپورت معتبر و کد رهگیری.
توصیه: برای سهولت، ارز را قبل از سفر از بانک‌های منتخب دریافت کنید و از صرافی‌های معتبر در عراق استفاده کنید.

سهمیه ارز اربعین برای هر زائر بالای ۵ سال، ۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق است. این مبلغ با نرخ ETS (نرخ بازار دوم سامانه نیما) ارائه می‌شود که معمولاً ارزان‌تر از نرخ بازار آزاد است.
نکات:

• سرپرست خانوار می‌تواند سهمیه اعضای خانواده (همسر و فرزندان بالای ۵ سال) را با ارائه مدارک هویتی دریافت کند.


• برای دریافت، ثبت‌نام در سامانه سماح و ارائه پاسپورت معتبر یا برگه تردد اربعین الزامی است.

قیمت ارز اربعین (دینار عراق) بر اساس نرخ ETS (سامانه معاملات الکترونیکی ارز زیر نظر بانک مرکزی) تعیین می‌شود که معمولاً پایین‌تر از نرخ بازار آزاد است.
نحوه محاسبه: هر زائر بالای ۵ سال می‌تواند ۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق دریافت کند. نرخ ETS به‌صورت روزانه اعلام می‌شود و معادل ریالی آن بر اساس نرخ روز محاسبه می‌گردد.
قیمت تقریبی در ۱۴۰۳: هر ۱۰۰ دینار عراق حدود ۳,۶۰۰ تا ۳,۷۰۰ تومان بود، یعنی ۲۰۰,۰۰۰ دینار حدود ۷,۲۰۰,۰۰۰ تا ۷,۴۰۰,۰۰۰ تومان. برای ۱۴۰۴، این مبلغ ممکن است با توجه به نوسانات ارزی تغییر کند.
مقایسه با بازار آزاد: در بازار آزاد، هر ۱۰۰ دینار حدود ۴,۶۰۰ تا ۴,۸۰۰ تومان است، که خرید ۲۰۰,۰۰۰ دینار حدود ۹,۲۰۰,۰۰۰ تا ۹,۶۰۰,۰۰۰ تومان هزینه دارد، یعنی حدود ۲۰-۲۵٪ گران‌تر از نرخ دولتی

برای خرید ارز زیارتی اربعین (۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق) در سال ۱۴۰۴، شرایط زیر لازم است:

• سن: زائران بالای ۵ سال (کودکان زیر ۵ سال مشمول نمی‌شوند).
• ثبت‌نام در سامانه سماح: ثبت‌نام در https://samah.haj.ir/ و دریافت کد رهگیری الزامی است.

مدارک هویتی:

• اصل و کپی کارت ملی (برای افراد ۵ تا ۱۸ سال، اصل شناسنامه).


• پاسپورت معتبر (معمولی یا زیارتی) یا برگه تردد اربعین با حداقل ۶ ماه اعتبار.


• مراجعه به بانک‌های عامل: شعب منتخب بانک‌های ملی، سپه، تجارت، صادرات، ملت، پارسیان یا پست‌بانک (لیست شعب در ice.ir).


• پرداخت معادل ریالی: پرداخت هزینه ۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق با نرخ ETS (حدود ۷,۲۰۰,۰۰۰ تا ۷,۴۰۰,۰۰۰ تومان در ۱۴۰۳، ممکن است در ۱۴۰۴ تغییر کند) از طریق کارت بانکی.


• سرپرست خانوار: می‌تواند با ارائه مدارک هویتی، ارز اعضای خانواده (همسر و فرزندان بالای ۵ سال) را دریافت کند.

برای خرید ارز اربعین (۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق) در سال ۱۴۰۴، مدارک زیر مورد نیاز است:
کارت ملی: اصل و کپی برای افراد بالای ۵ سال (برای کودکان ۵ تا ۱۸ سال، اصل شناسنامه قابل قبول است).
پاسپورت معتبر: پاسپورت معمولی یا زیارتی با حداقل ۶ ماه اعتبار از تاریخ خروج، یا برگه تردد اربعین.
کد رهگیری سامانه سماح: دریافت‌شده پس از ثبت‌نام در https://samah.haj.ir/.
کارت بانکی: برای پرداخت معادل ریالی ارز (حدود ۷,۲۰۰,۰۰۰ تا ۷,۴۰۰,۰۰۰ تومان در ۱۴۰۳، ممکن است در ۱۴۰۴ تغییر کند) با نرخ ETS.
نکات:
سرپرست خانوار می‌تواند با ارائه مدارک هویتی، ارز اعضای خانواده (همسر و فرزندان بالای ۵ سال) را دریافت کند.
نیازی به افتتاح حساب بانکی نیست.
مدارک باید به شعب منتخب بانک‌های عامل (ملی، سپه، تجارت، صادرات، ملت، پارسیان یا پست‌بانک) ارائه شود.

قیمت ارز اربعین (دینار عراق) بر اساس نرخ ETS (بازار دوم سامانه نیما) محاسبه می‌شود و معمولاً ارزان‌تر از بازار آزاد است.
میزان سهمیه: هر زائر بالای ۵ سال، ۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق دریافت می‌کند.
قیمت تقریبی در ۱۴۰۳: هر ۱۰۰ دینار حدود ۳,۶۰۰ تا ۳,۷۰۰ تومان بود؛ بنابراین، ۲۰۰,۰۰۰ دینار معادل ۷,۲۰۰,۰۰۰ تا ۷,۴۰۰,۰۰۰ تومان است.
پیش‌بینی برای ۱۴۰۴: با توجه به نوسانات ارزی، این مبلغ ممکن است تغییر کند. نرخ دقیق روزانه از طریق سایت بانک مرکزی (ice.ir) یا بانک‌های عامل (ملی، سپه، تجارت، صادرات، ملت، پارسیان، پست‌بانک) اعلام می‌شو

برای توزیع دینار زیارتی اربعین در سال ۱۴۰۴، بانک مرکزی هفت بانک را به‌عنوان بانک‌های عامل معرفی کرده است که در بیش از ۳,۱۶۸ شعبه و باجه در سراسر کشور خدمات ارائه می‌دهند:

• بانک ملی ایران: توزیع ارز در ۳۰۲ شعبه منتخب.


• بانک ملت: عرضه در ۱۸۰ شعبه برای خدمت‌رسانی به زائران.


• بانک صادرات ایران: توزیع در ۲۲۱ شعبه در سراسر کشور.


• بانک سپه: ارائه ارز در ۱۸۹ شعبه منتخب.


• بانک تجارت: توزیع در ۱۰۶ شعبه در بازه زمانی مشخص.


• بانک پارسیان: عرضه در ۶۳ شعبه برای زائران اربعین.


• پست‌بانک: توزیع در ۲,۰۰۷ شعبه و باجه، به‌ویژه در مناطق روستایی و شهری برای دسترسی آسان.

بانک‌های عامل برای توزیع ارز اربعین (۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق) در سال ۱۴۰۴ شامل هفت بانک با بیش از ۳,۱۶۸ شعبه و باجه در سراسر ایران است. توزیع ارز از ۷ مرداد تا ۳ شهریور ۱۴۰۴ انجام می‌شود. در زیر، تعداد شعب هر بانک و نحوه دسترسی به آدرس‌ها آورده شده است:
لیست شعب منتخب بانک‌ها برای دریافت ارز اربعین:

• شعب منتخب پست بانک (۲۰۰۸ شعبه و باجه)


• شعب منتخب بانک ملی (۳۰۲ شعبه)


• شعب منتخب بانک ملت (۲۸۰ شعبه)


• شعب منتخب بانک صادرات (۲۲۱ شعبه)


• شعب منتخب بانک تجارت (۱۰۶ شعبه)


• شعب منتخب بانک سپه (۱۸۹ شعبه)


• شعب منتخب بانک پارسیان (۶۳ شعبه)

برای دریافت ارز اربعین (۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق) در سال ۱۴۰۴، شرایط و مدارک زیر مورد نیاز است:
شرایط:
سن: بالای ۵ سال (کودکان زیر ۵ سال مشمول نمی‌شوند).
ثبت‌نام در سامانه سماح: ثبت‌نام در https://samah.haj.ir/ و دریافت کد رهگیری الزامی است.
مراجعه به بانک‌های عامل: بانک‌های ملی، سپه، تجارت، صادرات، ملت، پارسیان یا پست‌بانک (لیست شعب در ice.ir).
مدارک:
کارت ملی: اصل و کپی (برای افراد ۵ تا ۱۸ سال، اصل شناسنامه قابل قبول است).
پاسپورت: پاسپورت معمولی یا زیارتی با حداقل ۶ ماه اعتبار، یا برگه تردد اربعین.
کد رهگیری سامانه سماح: دریافت‌شده پس از ثبت‌نام.
کارت بانکی: برای پرداخت معادل ریالی ارز (حدود ۷,۲۰۰,۰۰۰ تا ۷,۴۰۰,۰۰۰ تومان در ۱۴۰۳، ممکن است در ۱۴۰۴ تغییر کند).

برای دریافت ارز زیارتی اربعین (۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق) از بانک‌ها در سال ۱۴۰۴، مراحل زیر را دنبال کنید:
ثبت‌نام در سامانه سماح:
در https://samah.haj.ir/ ثبت‌نام کنید و کد رهگیری دریافت کنید.
آماده‌سازی مدارک:
اصل و کپی کارت ملی (یا شناسنامه برای افراد ۵ تا ۱۸ سال).
پاسپورت معتبر (معمولی یا زیارتی) یا برگه تردد اربعین با حداقل ۶ ماه اعتبار.
کد رهگیری سامانه سماح.
مراجعه به شعب منتخب:
به شعب بانک‌های عامل (ملی، سپه، تجارت، صادرات، ملت، پارسیان، پست‌بانک) مراجعه کنید. لیست شعب در ice.ir یا وب‌سایت بانک‌ها موجود است.
سرپرست خانوار می‌تواند با ارائه مدارک، ارز اعضای خانواده (همسر و فرزندان بالای ۵ سال) را دریافت کند.
پرداخت و دریافت ارز:
معادل ریالی ۲۰۰,۰۰۰ دینار (حدود ۷,۲۰۰,۰۰۰ تا ۷,۴۰۰,۰۰۰ تومان در ۱۴۰۳، ممکن است در ۱۴۰۴ تغییر کند) را با نرخ ETS از طریق کارت بانکی پرداخت کنید.
ارز به‌صورت نقدی (دینار عراق) همان روز تحویل داده می‌شود.

استفاده از ارز اربعین ۱۴۰۳ می‌تواند حدود ۲ میلیون و ۴۸۰ هزار تومان، صرفه‌جویی برای زائران داشته باشد.
خرید ارز اربعین (۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق) به دلیل نرخ دولتی (ETS) نسبت به بازار آزاد، صرفه‌جویی قابل‌توجهی برای زائران دارد:
نرخ ETS در ۱۴۰۳: هر ۱۰۰ دینار حدود ۳,۶۳۸ تومان، یعنی ۲۰۰,۰۰۰ دینار حدود ۷,۲۷۶,۰۰۰ تومان.
نرخ بازار آزاد: هر ۱۰۰ دینار حدود ۴,۵۸۰ تا ۴,۸۰۰ تومان، یعنی ۲۰۰,۰۰۰ دینار حدود ۹,۱۶۰,۰۰۰ تا ۹,۶۰۰,۰۰۰ تومان.
سود و صرفه‌جویی: خرید ارز اربعین با نرخ دولتی حدود ۱,۸۸۴,۰۰۰ تا ۲,۳۲۴,۰۰۰ تومان (۲۰-۲۵٪) صرفه‌جویی برای هر زائر دارد.

خرید ارز اربعین (۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق) به دلیل نرخ دولتی (ETS) نسبت به بازار آزاد، صرفه‌جویی قابل‌توجهی برای زائران دارد:
نرخ ETS در ۱۴۰۳: هر ۱۰۰ دینار حدود ۳,۶۳۸ تومان، یعنی ۲۰۰,۰۰۰ دینار حدود ۷,۲۷۶,۰۰۰ تومان.
نرخ بازار آزاد: هر ۱۰۰ دینار حدود ۴,۵۸۰ تا ۴,۸۰۰ تومان، یعنی ۲۰۰,۰۰۰ دینار حدود ۹,۱۶۰,۰۰۰ تا ۹,۶۰۰,۰۰۰ تومان.
سود و صرفه‌جویی: خرید ارز اربعین با نرخ دولتی حدود ۱,۸۸۴,۰۰۰ تا ۲,۳۲۴,۰۰۰ تومان (۲۰-۲۵٪) صرفه‌جویی برای هر زائر دارد.

وام اربعین یک تسهیلات بانکی ویژه است که توسط دولت و بانک‌های عامل (مانند بانک ملی) با هدف کمک به زائران برای تأمین هزینه‌های سفر اربعین ارائه می‌شود. شرط اصلی و ضروری برای بهره‌مندی از این وام، احراز هویت شما به عنوان زائر اربعین است که این احراز هویت از طریق ثبت‌نام در سامانه سماح انجام می‌پذیرد.

در سال‌های اخیر، ارز زیارتی اربعین عمدتاً به صورت "دینار عراق" تخصیص و پرداخت شده است. اگرچه ممکن است در مواردی خاص یا بنابر سیاست‌های جدید بانک مرکزی، یورو نیز پرداخت شود، اما تخصیص دلار آمریکا به عنوان ارز اربعین رایج نبوده است.
هدف اصلی از تخصیص ارز اربعین، تأمین پول رایج کشور مقصد (عراق) با نرخ دولتی یا نیمایی برای زائران است تا آن‌ها بتوانند هزینه‌های خود را در آنجا پوشش دهند. از آنجایی که واحد پول عراق دینار است و ریال ایران در عراق قابل استفاده نیست، منطقی است که این ارز به صورت دینار عراق پرداخت شود.

خیر، لزوماً خیر. در حالی که در فرآیند ثبت‌نام آنلاین ارز اربعین ممکن است یک شعبه منتخب را انتخاب کنید، بسیاری از بانک‌های عامل امکان دریافت ارز را از هر شعبه منتخب خود که خدمات ارز اربعین را ارائه می‌دهد، فراهم کرده‌اند.

برای رزرو نوبت دریافت ارز اربعین، می‌توانید از طریق سامانه‌های آنلاین یا اپلیکیشن‌های بانکی که توسط بانک‌های عامل معرفی می‌شوند، اقدام کنید. معمولاً پس از ثبت‌نام و پرداخت آنلاین مبلغ ریالی ارز، نوبت‌دهی به صورت خودکار انجام می‌شود و نیازی به رزرو نوبت جداگانه در شعب نیست.
بسیاری از بانک‌های عامل (مانند بانک ملی از طریق اپلیکیشن "بله" یا وب‌سایت، بانک سپه از طریق اپلیکیشن "روبیکا" و...)، امکان ثبت درخواست و پرداخت آنلاین مبلغ ریالی ارز اربعین را فراهم کرده‌اند.
در این روش، پس از تکمیل اطلاعات و پرداخت، درخواست شما ثبت می‌شود و معمولاً نیازی به رزرو نوبت جداگانه برای مراجعه به شعبه نیست. زمان دریافت ارز شما از شعبه، معمولاً 24 ساعت پس از ثبت آنلاین درخواست و تأیید اطلاعات خواهد بود.
این روش به زائران امکان می‌دهد تا بدون نیاز به مراجعه حضوری در مرحله اول، فرآیند خرید ارز را انجام دهند.

نه خیر، سهمیه ارز زیارتی اربعین به هیچ عنوان قابل انتقال یا فروش به فرد دیگری نیست. این سهمیه برای مصرف شخصی زائر در طول سفر تخصیص داده می‌شود و دریافت آن مشمول ضوابط خاصی است که بر اساس اطلاعات هویتی زائر ثبت‌شده در سامانه سماح انجام می‌گیرد.
سهمیه ارز اربعین توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با هدف تسهیل سفر زائران و تأمین هزینه‌های ضروری آن‌ها در عراق با نرخ حمایتی (دولتی یا نیمایی) ارائه می‌شود. این فرآیند با سخت‌گیری‌هایی همراه است تا از هرگونه سوءاستفاده یا واسطه‌گری جلوگیری شود.

توزیع اصلی ارز اربعین در شعب منتخب بانک‌های عامل در سراسر کشور (داخل شهرها و روستاها) انجام می‌شود. در برخی موارد و برای تسهیل بیشتر، ممکن است باجه‌های موقت در فرودگاه‌ها نیز برای تحویل ارز فعال شوند، اما توزیع گسترده در مرزهای زمینی گزارش نشده است.

بله، بر اساس اطلاعات موجود، دریافت ارز اربعین سالانه و بدون محدودیت از بابت دریافت آن در سال‌های گذشته امکان‌پذیر است.
به عبارت دیگر، اگر شما در سفر اربعین سال گذشته ارز دریافت کرده‌اید، امسال نیز می‌توانید با رعایت شرایط و مدارک لازم، دوباره برای دریافت ارز اربعین اقدام کنید. این سهمیه ارزی، مخصوص سفر اربعین همان سال است و دریافت آن در یک سال، مانعی برای دریافت آن در سال‌های بعد (در صورت واجد شرایط بودن) ایجاد نمی‌کند.
 

بله، طبق مقررات فعلی بانک مرکزی، دریافت ارز مسافرتی (سالیانه) مانعی برای دریافت سهمیه ارز زیارتی اربعین در همان سال نیست. این دو سهمیه از یکدیگر مجزا محسوب می‌شوند.
بر اساس اطلاعیه‌ها و رویه سال‌های گذشته (از جمله اربعین 1403 که مبنای پیش‌بینی اربعین 1404 است)، دریافت ارز مسافرتی در سال جاری، مانع از دریافت سهمیه ارز زیارتی اربعین نمی‌شود و بالعکس. یعنی شما می‌توانید در یک سال هم سهمیه ارز مسافرتی خود را برای سفری دیگر استفاده کنید و هم در ایام اربعین، سهمیه ارز زیارتی اربعین را دریافت نمایید.

بله بانک مرکزی با هدف تسهیل سفر زائران و همچنین مدیریت بازار ارز، امکان بازخرید ارز اربعین را فراهم می‌کند. این به این معنی است که اگر به هر دلیلی (مانند لغو سفر یا بازگشت زودتر از موعد و باقی ماندن ارز) نتوانستید از کل ارز دریاففتی خود استفاده کنید، می‌توانید آن را به بانک بازگردانید.

به  طور معمول، جریمه‌ای بابت عدم شرکت در سفر اربعین پس از دریافت ارز زیارتی در نظر گرفته نمی‌شود. با این حال، زائر موظف است در صورت عدم سفر، ارز دریافتی را به بانک عامل بازگرداند تا از هرگونه مسئولیت احتمالی آتی جلوگیری شود.

بله، اتباع خارجی مقیم ایران که دارای کارت آمایش یا دیگر مدارک اقامتی معتبر هستند و قصد شرکت در پیاده‌روی اربعین را دارند، می‌توانند سهمیه ارز اربعین را دریافت کنند.
توضیح کامل:
سهمیه ارز زیارتی اربعین صرفاً به اتباع ایرانی محدود نمی‌شود و شامل اتباع خارجی که به صورت قانونی در ایران اقامت دارند و واجد شرایط سفر اربعین هستند نیز می‌شود. هدف این طرح، تسهیل سفر برای تمامی زائران است.
شرایط اصلی برای اتباع خارجی مقیم ایران جهت دریافت ارز اربعین:
مدارک اقامتی معتبر: زائر باید دارای کارت آمایش، گذرنامه با روادید معتبر، یا سایر مدارک اقامتی رسمی صادر شده توسط جمهوری اسلامی ایران باشد.
ثبت‌نام در سامانه سماح: ثبت‌نام کامل و نهایی در سامانه سماح (samah.haj.ir) برای این دسته از زائران نیز الزامی است. بخش ویژه‌ای برای ثبت‌نام اتباع خارجی در این سامانه وجود دارد.
داشتن گذرنامه کشور متبوع: علاوه بر مدارک اقامتی ایران، زائر باید گذرنامه معتبر از کشور خود (مثلاً افغانستان یا پاکستان) را داشته باشد که حداقل ۶ ماه اعتبار داشته باشد. (این گذرنامه برای خروج از کشور و ورود به عراق ضروری است، در حالی که کارت آمایش برای احراز هویت در ایران استفاده می‌شود.)
سیم‌کارت به نام متقاضی: برای افراد بالای ۱۸ سال، داشتن یک سیم‌کارت فعال به نام خود متقاضی الزامی است.
حداقل سن: متقاضی باید حداقل ۵ سال تمام سن داشته باشد.

خیر، برای دریافت ارز اربعین نیازی نیست که حتماً در همان بانکی که ارز را از آن خریداری می‌کنید، حساب داشته باشید.
بانک مرکزی و بانک‌های عامل برای تسهیل دسترسی زائران به ارز اربعین، فرآیند را به گونه‌ای طراحی کرده‌اند که شما برای خرید و دریافت ارز نیازی به افتتاح حساب در بانک مربوطه نداشته باشید.
نحوه پرداخت و دریافت ارز:
پرداخت ریالی: شما مبلغ معادل ریالی ارز اربعین را می‌توانید از طریق کارت بانکی خود (که نیازی نیست مربوط به همان بانک عامل باشد) به صورت آنلاین (از طریق اپلیکیشن یا وب‌سایت بانک عامل) یا در شعبه منتخب بانک عامل پرداخت کنید. مهم این است که کارت بانکی به نام خود متقاضی باشد.
دریافت فیزیکی ارز: پس از پرداخت و نهایی شدن درخواست، می‌توانید با در دست داشتن مدارک لازم (کد ملی، گذرنامه معتبر یا برگه تردد اربعین و کد رهگیری سماح)، به هر شعبه منتخب بانک عامل در سراسر کشور که خدمات ارز اربعین را ارائه می‌دهد، مراجعه کرده و ارز فیزیکی (دینار عراق) خود را دریافت کنید.

بله، معمولاً میزان سهمیه ارز اربعین برای زائران هوایی و زمینی متفاوت است. در اکثر سال‌ها، سهمیه اختصاص‌یافته برای سفرهای هوایی بیشتر از سفرهای زمینی بوده است.
پیگیری اطلاعیه‌ها: مبلغ دقیق سهمیه برای سال ۱۴۰۴ و جزئیات مربوط به تفکیک سفر هوایی و زمینی، هر ساله توسط بانک مرکزی و ستاد مرکزی اربعین اعلام می‌شود. حتماً پیش از اقدام، آخرین بخشنامه‌ها را بررسی کنید.

خیر، در حال حاضر، سقف سهمیه ارز زیارتی اربعین برای افراد با شرایط خاص (مانند بیماران یا سالمندان) بیشتر از سایر زائران نیست. این سهمیه معمولاً به ازای هر نفر و با مبلغی ثابت برای همه واجدین شرایط تعیین می‌شود.

توزیع ارز اربعین معمولاً تا قبل از روز اربعین و نهایتاً تا چند روز پس از آن (مثلاً تا 3 شهریور 1403) ادامه دارد. مهلت نهایی برای دریافت ارز هر ساله توسط بانک مرکزی اعلام می‌شود و پس از پایان این مهلت، امکان دریافت وجود ندارد

ارز اربعین که توسط بانک مرکزی ایران تخصیص داده می‌شود (به صورت دینار عراق)، فقط در شعب منتخب بانک‌های عامل در داخل ایران قابل دریافت است و امکان برداشت آن در شعب بانک‌های کشور عراق وجود ندارد.

بله، سهمیه ارز زیارتی اربعین تنها برای زائرانی تخصیص می‌یابد که در یک بازه زمانی مشخص و محدود در ایام منتهی به اربعین حسینی (معمولاً از ابتدای ماه محرم تا چند روز پس از اربعین) قصد سفر به عراق را دارند.
ارز اربعین یک تسهیلات ویژه است که با هدف حمایت از زائران در بازه زمانی خاص پیاده‌روی اربعین در نظر گرفته شده است. این ارز با نرخ ترجیحی به زائران ارائه می‌شود تا بتوانند هزینه‌های خود را در این سفر پربرکت پوشش دهند.

بله، علاوه بر بانک‌های عامل، صرافی‌های مجاز و رسمی که مجوز فعالیت از بانک مرکزی دارند نیز معمولاً مجاز به پرداخت ارز زیارتی اربعین (به ویژه دینار عراق یا معادل دلاری آن) هستند.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، به منظور تسهیل دسترسی زائران به ارز اربعین و کاهش ازدحام در شعب بانک‌ها، علاوه بر شبکه بانکی، از ظرفیت صرافی‌های مجاز نیز برای توزیع این ارز استفاده می‌کند. این سیاست برای افزایش نقاط توزیع و سرعت بخشیدن به فرآیند دریافت ارز توسط زائران اربعین اتخاذ شده است.
قبل از مراجعه، حتماً اطلاعیه‌های رسمی بانک مرکزی، سازمان حج و زیارت و کانون صرافان را بررسی کنید تا از آخرین جزئیات، لیست صرافی‌های مجاز و نحوه دقیق دریافت ارز اربعین در سال جاری مطلع شوید.

یر، سهمیه ارز زیارتی اربعین که با هدف تسهیل سفر زائران تخصیص داده می‌شود، مشمول مالیات نیست. این ارز به عنوان یک کمک هزینه و با نرخ ترجیحی به زائران ارائه می‌گردد و جنبه درآمدی یا تجاری ندارد که مشمول مالیات شود.

خیر، برای دریافت ارز اربعین، داشتن اصل گذرنامه معتبر و فیزیکی الزامی است و افرادی که گذرنامه‌شان هنوز آماده نشده (در دست صدور است)، نمی‌توانند ارز دریافت کنند.

بله، امکان دریافت ارز اربعین به‌صورت گروهی (کاروانی یا خانوادگی) وجود دارد. سرپرست گروه یا خانواده می‌تواند با ارائه مدارک همه اعضا، برای دریافت ارز آن‌ها اقدام کند.
نحوه اقدام برای دریافت گروهی ارز اربعین:
ثبت‌نام گروهی در سامانه سماح:
اولین و مهم‌ترین گام، ثبت‌نام کامل و نهایی تمامی اعضای گروه در سامانه سماح (samah.haj.ir) است. کد رهگیری سماح گروهی برای احراز هویت شما و اعضایتان ضروری است.
مدارک شناسایی همه اعضا:
سرپرست باید اصل گذرنامه معتبر (یا گذرنامه زیارتی) و کارت ملی و شناسنامه تمامی اعضای گروه (اعم از بزرگسالان و کودکان بالای 5 سال) را همراه داشته باشد.
برای افراد بالای 18 سال، سیم‌کارت فعال به نام خودشان نیز باید وجود داشته باشد که شماره آن در سامانه سماح ثبت شده باشد.
پرداخت ریالی:
پرداخت معادل ریالی کل ارز درخواستی برای همه اعضا، می‌تواند توسط سرپرست و از طریق کارت بانکی به نام خودش انجام شود.
مراجعه به شعب منتخب:
سرپرست با در دست داشتن تمامی مدارک لازم، به یکی از شعب منتخب بانک‌های عامل (ملی، ملت، سپه، تجارت، صادرات، پارسیان و پست بانک) یا صرافی‌های مجاز مراجعه می‌کند.
در این روش، نیازی به حضور فیزیکی تمامی اعضای گروه در بانک یا صرافی نیست، و سرپرست می‌تواند ارز همه را یکجا دریافت کند.

بله، زائر می‌تواند وضعیت تخصیص و مراحل دریافت ارز اربعین خود را پیگیری کند. این پیگیری عمدتاً از طریق سامانه‌های آنلاین و پیام‌رسان‌های داخلی که برای این منظور در نظر گرفته شده‌اند، امکان‌پذیر است.
سامانه سماح (samah.haj.ir):
کد رهگیری سماح: پس از ثبت‌نام موفق در سامانه سماح، یک کد رهگیری به شما داده می‌شود. این کد، شناسه اصلی شما برای پیگیری‌های بعدی است. برخی از مراحل تخصیص ارز به این کد رهگیری متصل هستند.
وضعیت ثبت‌نام: در خود سامانه سماح می‌توانید وضعیت ثبت‌نام خود و تأیید اطلاعاتتان را مشاهده کنید.
پیام‌رسان‌های داخلی و اپلیکیشن‌های بانکی:
بسیاری از بانک‌های عامل (مانند بانک ملی، پست بانک، سپه، صادرات، پارسیان و تجارت) که مسئول توزیع ارز اربعین هستند، بسترهای آنلاین (از طریق پیام‌رسان‌های داخلی مانند بله، روبیکا، آی‌گپ یا اپلیکیشن‌های اختصاصی مانند سپینو و سامانه‌های آنلاین بانکی) را برای ثبت درخواست و پیگیری وضعیت فراهم کرده‌اند.
پس از ثبت درخواست ارز از طریق این بسترها، معمولاً یک کد پیگیری یا شماره سریال به شما داده می‌شود. با استفاده از این کد، می‌توانید وضعیت درخواست خود را در همان بستر پیگیری کنید.
بانک ملی و پست بانک: از طریق پیام‌رسان بله
بانک سپه: از طریق پیام‌رسان روبیکا
بانک صادرات: از طریق اپلیکیشن سپینو یا سامانه پیشخوان شمس
بانک پارسیان: از طریق پیام‌رسان آی‌گپ
بانک تجارت: از طریق سامانه الکترونیک بانک تجارت
بانک ملت: از طریق پیشخوان الکترونیک بانک ملت
مراجعه حضوری به شعب منتخب:
در نهایت، پس از تکمیل مراحل ثبت‌نام آنلاین و تخصیص ارز، زائر با در دست داشتن مدارک لازم (گذرنامه، کارت ملی، کد رهگیری سماح و کد پیگیری دریافت ارز از سامانه/پیام‌رسان) به شعبه منتخب بانک یا صرافی که در زمان ثبت‌نام انتخاب کرده، مراجعه می‌کند و ارز خود را به صورت فیزیکی دریافت می‌کند. در این مرحله، عملاً تخصیص ارز تأیید و پرداخت می‌شود.

بله، این اقدام از نظر قوانین و ضوابط مربوط به تخصیص ارز یارانه‌ای، تخلف محسوب می‌شود. هدف از تخصیص ارز اربعین، حمایت از زائران واقعی است و سوءاستفاده از این سهمیه برای مقاصد غیرزیارتی مجاز نیست.

خیر، معمولاً سهمیه ارز اربعین به صورت یکجا و کامل (به میزان مبلغ مصوب برای هر زائر) تخصیص و پرداخت می‌شود و امکان دریافت بخشی از آن و انصراف از مابقی وجود ندارد.
سهمیه ارز زیارتی اربعین به عنوان یک بسته حمایتی مشخص برای هر زائر واجد شرایط تعیین می‌شود (مثلاً ۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق برای زائر زمین

در صورتی که در شهر یا روستای زائر، شعبه منتخب بانک عامل برای توزیع ارز اربعین وجود نداشته باشد، زائر می‌تواند از طریق اپلیکیشن‌های بانکی یا سامانه‌های آنلاین درخواست خود را ثبت و پرداخت را انجام دهد، سپس برای دریافت فیزیکی ارز به نزدیک‌ترین شعبه منتخب بانک عامل در شهرهای همجوار یا شهرهای بزرگ‌تر مراجعه کند.

خیر، بانک‌ها و صرافی‌های عامل به هیچ عنوان مجاز به دریافت هیچ‌گونه وجه اضافی یا کارمزدی بابت عرضه ارز اربعین نیستند، مگر معادل ریالی خود ارز مورد تقاضا.
زائران باید هوشیار باشند و فقط مبلغ معادل ریالی ارزی که درخواست داده‌اند را پرداخت کنند. در صورت مشاهده هرگونه درخواست وجه اضافی یا کارمزد، می‌توانند موضوع را به نهادهای نظارتی (مانند بانک مرکزی یا سازمان بازرسی) گزارش دهند.