اربعینی – پایگاه اطلاع رسانی پیاده روی اربعین :با توجه به شرایط گرمای شدید و شرجی در پیاده‌روی اربعین، درمان گرمازدگی به یک مسئله اورژانسی تبدیل می‌شود و نیاز به عمل سریع دارد تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود. در ادامه، روش‌های درمان گرمازدگی با توجه به شرایط خاص این مراسم آورده شده است:
فهرست مقاله در راهنمای اربعین : [پنهان کردن]
بررسی علائم گرمازدگی:
- افزایش دمای بدن (بالاتر از 38 درجه سانتی‌گراد)
- تعریق شدید
- ضعف عضلانی
- سردرد
- حالت تهوع و استفراغ
- گیجی و از دست دادن هوشیاری
کمک اولیه و اوژانسی در زمان گرمازدگی:
- دور کردن فرد از گرما: اولین قدم، دور کردن فرد از محیط گرم و آفتاب مستقیم و انتقال او به مکانی خنک و سایه‌دار مانند موکب، مسجد یا حسینیه است.
- خنک کردن بدن: لباس‌های فرد را از تن او خارج کنید و با آب ولرم یا خنک به او حمام بدهید. همچنین می‌توانید از پنکه یا باد کولر برای خنک کردن او استفاده کنید.
- آبرسانی: به فرد مایعات خنک و فراوان مانند آب، آبمیوه یا محلول ORS (محلول جایگزین آب و الکترولیت) برای نوشیدن بدهید تا مایعات از دست رفته بدن جبران شود.
- کمپرس سرد: از کمپرس سرد یا پارچه مرطوب خنک برای خنک کردن سر، گردن، زیر بغل و کشاله ران فرد استفاده کنید.
- بالا نگه داشتن پاها: پاهای فرد را بالاتر از سطح قلب قرار دهید تا به گردش بهتر خون کمک شود.
- دادن قند: در صورت تمایل و هوشیاری فرد، می‌توانید به او مقداری قند یا آبمیوه شیرین بدهید تا قند خون او را افزایش دهید.
نکات مهم:
- در صورت مشاهده علائم گرمازدگی در خود یا دیگران، به هیچ وجه زمان را از دست ندهید و اقدامات اولیه را به سرعت انجام دهید.
- از دادن الکل و کافئین به فرد گرمازده خودداری کنید، زیرا این مواد می‌توانند منجر به کم‌آبی بیشتر بدن شوند.
- در صورت عدم دسترسی به آب خنک، می‌توانید از آب ولرم یا حتی آب یخ برای خنک کردن بدن فرد استفاده کنید.
- همراه داشتن داروهای ضد تب و مسکن در طول سفر می‌تواند در صورت نیاز به تسکین علائم گرمازدگی مفید باشد.
- به زائران بیمار، سالمندان، کودکان و افراد دارای نقص عضو توجه ویژه داشته باشید، زیرا این افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به گرمازدگی هستند.
- با رعایت این نکات و اقدامات فوری در زمان گرمازدگی، می‌توان جان زائران را در پیاده‌روی اربعین نجات داد و سفری امن و سالم را برای آنها رقم زد.
موارد نیاز به مراقبت پزشکی:
- اگر علائم گرمازدگی با وجود اقدامات اولیه، بهبود نیافت یا تشدید شد.
- اگر فرد دچار گیجی، تشنج یا از دست دادن هوشیاری شد.
- اگر فرد سابقه بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری قلبی، ریوی یا دیابت دارد.
- اگر فرد دچار اسهال و استفراغ شدید است.
- اگر سن فرد زیر 5 سال یا بالای 65 سال است.
گرمازدگی: چهار مرحله و نحوه مقابله با آنها
گرمازدگی وضعیتی است که در اثر گرم شدن بیش از حد بدن ایجاد می‌شود و می‌تواند عواقب جدی و حتی مرگ به دنبال داشته باشد. گرمازدگی در چهار مرحله اصلی رخ می‌دهد که هر کدام علائم و روش‌های مقابله خاص خود را دارند:
استرس گرمایی:
این اولین مرحله از گرمازدگی است و زمانی رخ می‌دهد که بدن برای خنک نگه داشتن خود به سختی تلاش می‌کند.
علائم:
- تعریق شدید
- احساس گرما
- تشنگی
- خستگی خفیف
- سردرد خفیف
نحوه مقابله:
- به مکان خنک و سایه‌دار بروید.
- مایعات خنک فراوان بنوشید.
- از فعالیت بدنی شدید خودداری کنید.
- دوش یا حمام خنک بگیرید.
خستگی گرمایی:
این مرحله از گرمازدگی زمانی رخ می‌دهد که بدن به دلیل تعریق زیاد، مایعات و نمک زیادی از دست داده باشد.
علائم:
علائم استرس گرمایی
- به همراه ضعف عضلانی، گرفتگی عضلات، حالت تهوع و استفراغ
- سرگیجه
- ضربان قلب تند و ضعیف
نحوه مقابله:
- اقدامات مربوط به مرحله استرس گرمایی را انجام دهید.
- محلول ORS (محلول جایگزین آب و الکترولیت) بنوشید.
- استراحت کنید و پاهای خود را بالاتر از سطح قلب قرار دهید.
- در صورت عدم بهبود علائم، به پزشک مراجعه کنید.
گرمازدگی حاد :
این مرحله جدی‌تر از گرمازدگی است و نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارد.
علائم:
علائم خستگی گرمایی به همراه گیجی، از دست دادن هوشیاری، تشنج و حتی کما
نحوه مقابله:
- فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
- فرد را به مکانی خنک و سایه‌دار منتقل کنید.
- لباس‌های فرد را از تن او خارج کنید و با آب ولرم یا خنک به او حمام بدهید.
- از کمپرس سرد برای خنک کردن سر، گردن و زیر بغل فرد استفاده کنید.
- در صورت هوشیاری، به فرد محلول ORS یا آب خنک بدهید.
سکته گرمایی:
این جدی‌ترین مرحله از گرمازدگی است و می‌تواند منجر به آسیب مغزی، نارسایی اندام و مرگ شود.
علائم:
- علائم گرمازدگی
- به همراه افزایش دمای بدن به 40 درجه سانتی‌گراد (104 درجه فارنهایت) یا بیشتر
- تشنج
- از دست دادن هوشیاری
نحوه مقابله:
- فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
- CPR (احیای قلبی ریوی) را در صورت لزوم انجام دهید.
- فرد را به مکانی خنک و سایه‌دار منتقل کنید.
- لباس‌های فرد را از تن او خارج کنید و با آب ولرم یا خنک به او حمام بدهید.
- از کمپرس سرد برای خنک کردن سر، گردن و زیر بغل فرد استفاده کنید.
پیشگیری از گرمازدگی:
- بهترین راه برای مقابله با گرمازدگی، پیشگیری از آن است. برای پیشگیری از گرمازدگی، اقدامات زیر را انجام دهید:
- در گرم‌ترین ساعات روز (بین 10 صبح تا 4 بعد از ظهر) از فعالیت بدنی شدید خودداری کنید.
- مایعات خنک فراوان بنوشید، حتی اگر احساس تشنگی نمی‌کنید.
- لباس‌های خنک و گشاد از جنس الیاف طبیعی مانند پنبه یا کتان بپوشید.
- از کرم ضد آفتاب با SPF بالا برای محافظت از پوست خود در برابر اشعه مضر UV خورشید استفاده کنید.
- در سایه بمانید و از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کنید.
- به افراد مسن، کودکان و افراد بیمار توجه ویژه داشته باشید، زیرا این افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به گرمازدگی هستند.
- با رعایت این نکات می‌توانید از خود و اطرافیانتان در برابر گرمازدگی محافظت کنید و از یک تابستان سالم و خنک لذت ببرید.
درمان اصولی فرد گرمازده
- هنگام مواجهه با فردی که دچار گرمازدگی شده است باید اقدامات زیر انجام شود.
- – فرد را به جای خنک منتقل کنید، مصدوم دراز بکشد و پاهای او را بالا بیاورید.
- – لباس های مصدوم را درآورده، ملحفه خیس روی فرد انداخته و آب ولرم روی بیمار بپاشید. حمام گرفتن برای افراد هوشیار توصیه می شود.
- – برای تسریع دفع حرارت از کولر یا پنکه استفاده کنید. از قرار دادن کیسه های یخ در کشاله ران، زیر بغل، زانو، مچ دست و پا نیز می توان استفاده کرد.
- – در صورتی که فرد هوشیار باشد می توان او را تشویق کرد تا کم کم آب یا یک نوشیدنی خنک بنوشد.محلولORSیا محلول آب و نمک و شکر(یک قاشق چای خوری نمک با 8 قاشق چای خوری شکر در یک لیتر آب) در این شرایط مفید است
- – حوله نم دار روی پیشانی و عضلات فرد گرما زده قرار دهید ودرصورت هوشیاری می توان مصدوم را داخل وان یا لگن آب سرد قرار داد.
- – به محض خنک شدن بدن فرد، عمل خنک کردن (در آب سرد یا به شکل دیگر) را متوقف کنید و اگر دمای بدن او مجدداً افزایش یافت، عمل خنک کردن را مجدد شروع کنید.
- – ماهیچه های گرفته و گرمازده فرد را ماساژ دهید.
- – اگر نشانه های گرمازدگی بهبود نیافت یا وخیم تر شد، بیمار را سریعا به مرکز درمانی منتقل کنید.
- – بهتر است در هنگام سفر در گرمای تابستان علاوه بر نوشیدن آب ، چند عدد خیار و نمک در اختیار کودکان قرار دهید.
- – شربت آبلیمو و خاک شیر و دوغ تامین کننده آب و املاح از دست رفته بدن هستند. نوشیدن نوشابه در گرما مناسب نیستند.
درمان گرمازدگی در طب سنتی
برای درمان و کاهش علائم گرمازدگی می‌توانید به توصیه‌های دکتر طب سنتی نیز عمل کنید. این گروه از پزشکان معمولا از داروهای گیاهی برای درمان بهره می‌برند. از روش‌های پیشگیری و درمان سنتی گرمازدگی می‌توان به مصرف مواد زیر اشاره کرد:
- هندوانه: هندوانه میوه‌ای است که می‌تواند آب از دست رفته بدن را به‌خوبی تامین کند. این میوه ادرارآور بوده و به‌ویژه بخش‌های سفیدتر آن در دفع مواد زائد و حرارت بدن بسیار موثر است.
- ماش: دانه‌های ماش به‌عنوان یک ادرارآور خفیف شناخته می‌شوند. این دانه‌ها را در آب جوش خیس کنید و سپس آن را بنوشید.
- نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت: در هوای گرم بدن مقدار بسیار زیادی از آب و املاح خود را به‌دلیل تعریق بالا از دست می‌دهد. برای درمان این بیماری آب زیاد، آب نارگیل و آب‌های حاوی املاح (مثل نمک‌های پتاسیم، سدیم و کلر) مفید است و به برقراری تعادل بدن کمک می‌کند. برای تامین الکترولیت مقداری از سرکه سیب را در آب بریزید و بنوشید.
- استفاده از روغن‌های گیاهی: اگر در هوای گرم حضور داشته‌اید و گرمازده شده‌اید ممکن است پوستتان نیز آسیب دیده باشد. برای رفع آفتاب سوختگی می‌توانید از ترکیب روغن چای، زیتون و نارگیل بهره ببرید. این روغن‌ها از بروز تاول جلوگیری می‌کنند و تاثیر خوبی در لایه‌برداری پوست دارند.
- مصرف غذاهای سبک و زودهضم مثل آش و آب دوغ خیار
- حمام کردن و پوشیدن لباس‌های سبک و روشن
- رفع گرمازدگی با شربت خاکشیر :گیاه خاکشیر مزایای زیادی برای بدن دارد از جمله تسکین التهاب پوست و رفع عوارض مربوط به کمبود ویتامین سی. شربت خاکشیر همچنین عطش شما را برطرف می‌کند و پس از آن احساس خنکی می‌کنید.
- رفع گرمازدگی با شربت زرشک : زرشک تازه نه تنها خون شما را تصفیه می‌کند، بلکه شربت آن برای درمان گرمازدگی بسیار مفید است. البته زنان باردار نباید زرشک زیادی مصرف کنند، چون باعث تحریک رحم می‌شود و ممکن است فرد را با خطر سقط جنین مواجه کند.
- رفع گرمازدگی با شربت سکنجبین : از قدیم سکنجبین یک شربت عالی برای استفاده در فصول گرم بوده است و حتما بارها پدربزرگ و مادربزرگ خود را دیده‌اید که کنار آن کاهو هم می‌خورند.
- رفع گرمازدگی با شربت گلاب : شربت گلاب با طعم خوبی که دارد در کنار درمان گرمازدگی برای افزایش روحیه مثبت فرد و درمان افسردگی، تقویت قوای قلب و رفع ضعف بدنی مفید است. این شربت را به همراه سایر عرقجیات یا به‌تنهایی می‌توانید مصرف کنید.
- برای تهیه آن نبات و گلاب را روی شعله ملایم بجوشانید و در همین حین کف‌های آن را نیز بردارید. وقتی شربت شما نصف شد، زعفران را با اندکی گلاب و سپس با شربتتان ترکیب کنید. مصرف این شربت به همراه یخ به افراد گرمازده کمک می‌کند تا استفراغ کنند و سموم از بدنشان خارج شود.
- از شربت شیرین برای درمان گرمازدگی استفاده نکنید
برای گرمازدگی چه بخوریم؟
بدون تردید زمانی که دمای هوا افزایش پیدا می‌کند، نوع مواد غذایی را هم که استفاده می‌کنید باید تا حدی تغییر دهید. بعضی از خوراکی‌ها به پایین آوردن دمای بدن کمک می‌کنند و باید آنها را برای جلوگیری از گرمازدگی، به‌ویژه در فصل تابستان، استفاده کنید. در ادامه به سوال به گرمازدگی چه بخوریم، با پیشنهادهای مفید زیر پاسخ خواهیم داد.
میوه‌هایی که برای پیشگیری از گرمازدگی باید بخورید
گلابی
خیار
انگور
طالبی
هندوانه
لیموترش
هویج رنده‌شده
سبزیجات خنک مانند کاهو و نعناع
تربچه
کدوی بخارپز
توت فرنگی
آب دوغ خیار
