وبسایت اربعینی ، پایگاه جامع اطلاع رسانی پیاده روی اربعین : حکومت بعث عراق به رهبری صدام حسین، دشمنی عمیقی با مذهب تشیع و به خصوص با زیارت امام حسین (ع) داشت. به همین دلیل، در طول دوران حکومت خود، اقدامات مختلفی برای محدود کردن و ممنوع کردن زیارت اربعین انجام داد.
فهرست مقاله در راهنمای اربعین : [پنهان کردن]
محدودیت برگزاری پیاده روی اربعین در دوران صدام
اغاز دوران ممنوعیت کامل پیاده روی اربعین
در سال 1354 شمسی، صدام حسین به طور کامل پیاده روی اربعین را ممنوع کرد و نیروهای امنیتی ماموریت داشتند که از هرگونه تجمع و راهپیمایی در این روز جلوگیری کنند.
ایجاد موانع در مسیر زائران: در برخی از سال ها، موانعی مانند خاکریز، سیم خاردار و حتی میدان مین در مسیرهای منتهی به کربلا ایجاد می شد تا از عبور زائران جلوگیری شود.
بازداشت و دستگیری زائران
زائران بسیاری که قصد شرکت در پیاده روی اربعین را داشتند، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و دستگیر می شدند.
اعمال خشونت علیه زائران
در برخی موارد، نیروهای امنیتی به زائران حمله و با آنها خشونت می ورزیدند. با وجود این اقدامات سرکوبگرانه، بسیاری از مردم با شجاعت و از خودگذشتگی، به طور مخفیانه و با عبور از مسیرهای فرعی، خود را به کربلا می رساندند و به زیارت امام حسین (ع) می رفتند.
ممنوعیت پیاده روی اربعین در دوره صدام حسین، نه تنها نتوانست از عشق و ارادت مردم به امام حسین (ع) کم کند، بلکه باعث افزایش شور و اشتیاق آنها برای شرکت در این مراسم شد.
پس از سقوط صدام حسین در سال 2003، پیاده روی اربعین به طور آزادانه و علنی از سر گرفته شد و به یکی از بزرگترین اجتماعات مذهبی در جهان تبدیل شد.
ممنوعیت پیاده روی اربعین در دوره صدام حسین، یکی از تاریک ترین صفحات تاریخ عراق است. اما این ممنوعیت نتوانست نور ایمان و عشق به امام حسین (ع) را خاموش کند و این آیین معنوی همچنان با شکوه و عظمت هر ساله برگزار می شود.
دلایل ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها
ترس از قدرت‌گیری شیعیان:
حزب بعث و صدام حسین نگران بودند که تجمعات مذهبی شیعیان به تقویت قدرت اجتماعی و سیاسی آنها منجر شود. این تجمعات می‌توانستند بستر مناسبی برای ابراز نارضایتی‌ها و اعتراضات علیه حکومت باشند.
کنترل بر امنیت:
حکومت صدام حسین به بهانه‌های امنیتی، تجمعات بزرگ را ممنوع می‌کرد. آنها ادعا می‌کردند که این تجمعات می‌توانند به ناآرامی‌ها و آشوب‌ها منجر شوند.
سیاست‌های ضد مذهبی:
حزب بعث سیاست‌های ضد مذهبی داشت و تلاش می‌کرد تا نقش دین در جامعه را کاهش دهد. این سیاست‌ها به ویژه بر ضد شیعیان اعمال می‌شدند که بخش بزرگی از جمعیت عراق را تشکیل می‌دادند.
روش‌های سرکوب و ممنوعیت پیاده روی اربعین
محدودیت‌های نظامی و امنیتی:
حکومت از نیروهای نظامی و امنیتی برای جلوگیری از پیاده‌روی و تجمعات مذهبی استفاده می‌کرد. این نیروها به شدت با هر گونه تجمع برخورد می‌کردند و از زور و خشونت برای متفرق کردن مردم استفاده می‌کردند.
بازداشت و زندانی کردن:
افرادی که به رغم ممنوعیت‌ها در پیاده‌روی اربعین شرکت می‌کردند یا سازماندهی می‌کردند، بازداشت و زندانی می‌شدند. برخی از آنها تحت شکنجه‌های شدید قرار می‌گرفتند و حتی به اعدام محکوم می‌شدند.
تخریب و بسته‌شدن اماکن مذهبی
حکومت بعث برخی از اماکن مذهبی را تخریب کرد و یا آنها را بست تا از تجمعات مذهبی جلوگیری کند. این اقدامات شامل تخریب حسینیه‌ها و مساجد بود.
انتفاضه اربعین
انتفاضه اربعین که به انتفاضه صَفَر نیز مشهور است، به قیام مردم عراق در سال ۱۳۹۷ هجری قمری (۱۹۷۷ میلادی) علیه رژیم بعثی صدام حسین اشاره دارد. این رویداد در پی تلاش‌های حکومت بعث برای ممانعت از برگزاری مراسم اربعین حسینی و راهپیمایی زائران به سمت کربلا رخ داد.
زمینه‌های وقوع انتفاضه اربعین:
ممنوعیت‌های صدام: صدام حسین از همان ابتدای روی کار آمدن، با برگزاری مراسم اربعین و راهپیمایی به سمت کربلا مخالفت می‌کرد. او محدودیت‌های شدیدی برای زائران اعمال می‌کرد و حتی در برخی سال‌ها، راهپیمایی را به طور کامل ممنوع اعلام می‌کرد.
خشم مردم: ممنوعیت‌های صدام، خشم و انزجار مردم عراق، به ویژه شیعیان، را برانگیخت. مردم عزاداری اربعین را حق مسلم خود می‌دانستند و حاضر به تسلیم در برابر خواسته‌های صدام نبودند.
اوضاع سیاسی: در آن زمان، عراق در شرایط سیاسی متلاطمی قرار داشت. جنگ داخلی لبنان و درگیری‌های کردها با حکومت بعث، فضای کشور را ملتهب کرده بود. مردم از ظلم و ستم صدام به ستوه آمده بودند و به دنبال فرصتی برای ابراز نارضایتی خود بودند.
شرح وقایع انتفاضه اربعین:
آغاز اعتراضات: در ۱۵ صفر ۱۳۹۷، زائران نجف که قصد عزیمت به کربلا را داشتند، با ممانعت نیروهای امنیتی عراق روبرو شدند. این موضوع جرقه اعتراضات را در نجف زد.
گسترش اعتراضات: اعتراضات به سرعت به سایر شهرهای عراق از جمله کربلا، کاظمین و سامرا نیز گسترش یافت. مردم در خیابان‌ها به راهپیمایی پرداخته و شعارهایی علیه صدام و رژیم بعث سر دادند.
درگیری‌ها: نیروهای امنیتی عراق با خشونت تمام به معترضان حمله‌ور شدند. در این درگیری‌ها، تعدادی از مردم شهید و زخمی شدند.
پایان انتفاضه: با وجود رشادت و فداکاری مردم، انتفاضه اربعین با سرکوب شدید نیروهای بعثی روبرو شد. صدام دستور داد تا به طور بی‌رحمانه‌ای با معترضان برخورد شود.
پیامدهای انتفاضه اربعین
تلفات: در جریان انتفاضه اربعین، حدود ۱۶ نفر از مردم عراق به شهادت رسیدند و هزاران نفر نیز بازداشت شدند.
ابعاد بین‌المللی: این رویداد، انعکاس گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی داشت و چهره واقعی و ظالم صدام را به جهانیان نشان داد.
تاثیرگذاری: انتفاضه اربعین نقطه عطفی در تاریخ معاصر عراق محسوب می‌شود. این قیام نشان داد که مردم عراق تسلیم ظلم و ستم نخواهند شد و حاضرند برای احقاق حقوق خود جانفشانی کنند.
تاثیرگذاری بر انقلاب اسلامی: برخی معتقدند که انتفاضه اربعین در پیدایش و گسترش انقلاب اسلامی ایران نیز تاثیرگذار بوده است.
احیای پیاده‌روی اربعین پس از سقوط صدام حسین
.پس از سقوط حکومت صدام حسین در سال 2003، مراسم پیاده‌روی اربعین به شکل‌های جدیدی بازسازی و احیا شد. این دوران پس از سقوط حکومت بعثی، به آزادی بیشتر در برگزاری مراسم‌های مذهبی و اجتماعی اجازه داد که شرایط بهتری برای مشارکت و شرکت زائران در پیاده‌روی اربعین ایجاد شود. تغییرات و احیای پیاده‌روی اربعین پس از سقوط صدام حسین شامل موارد زیر بوده است:
- افزایش تعداد زائران: پس از سقوط حکومت بعثی، تعداد زائران در مراسم اربعین به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این امر نشان از توسعه و رونق بیشتر این مراسم مذهبی در دوران بعد از سقوط صدام حسین دارد.
- سازماندهی بهتر: بازسازی ساختارهای مرتبط با مراسم اربعین، شامل بهبود بندرت روابط و سازماندهی بهتر برای مراسم‌ها و خدمات بهتر به زائران در طول مسیر پیاده‌روی، موجب ایجاد شرایط مناسب‌تری برای شرکت کنندگان شده است.
- استفاده از فناوری: استفاده بیشتر از فناوری‌های مختلف برای مدیریت و نظارت بر روند مراسم، از جمله ارائه خدمات اطلاع‌رسانی و تسهیلات مختلف برای زائران، به بهبود اجرای پیاده‌روی اربعین کمک کرده است.
- پیامدهای اجتماعی و فرهنگی: پس از سقوط حکومت بعثی، مراسم اربعین به عنوان یک فرصت برای تقویت اتحاد و همبستگی بین مسلمانان و تبادل فرهنگی میان مردمان مختلف شناخته‌شد. این پیامدها نشان‌دهنده اهمیت بیشتری است که این مراسم به دستاوردهای عمیق دینی و انسانی جامعه دارد.
این احیا و بازسازی مراسم پیاده‌روی اربعین پس از سقوط حکومت بعثی، به کمک و همت اقشار مختلف جامعه و با افزایش آزادی فرهنگی و دینی در عراق، توانسته است مراسم اربعین را به یکی از بزرگترین تجمعات مذهبی و انسانی جهان تبدیل کند که هر ساله میلیون‌ها نفر از سراسر جهان در آن شرکت می‌کنند.
